Πολιτικός αναλυτής και επικοινωνιολόγος, πρόεδρος του κέντρου ερευνών (think-tank) Bridging Europe
- Δημοσιεύθηκε: 30/11/2015 12:38 μμ
- Η Τουρκία κατάφερε χθες στη Σύνοδο Κορυφής να πάρει ό,τι ήθελε χωρίς να δεσμευτεί για τίποτα. Το μόνο που «έδωσε» ήταν η υπόσχεση διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και η καταπολέμηση των traffickers, αμφότερα ζητήματα στα οποία η Άγκυρα δεν έχει δείξει διάθεση αντιμετώπισης πρόσφατο παρελθόν.
Η ΕΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με την πρώτη γιγαντιαία κρίση στο εσωτερικό της και, αδυνατώντας να συνεργαστεί, κατέφυγε απεγνωσμένα στη Τουρκία. Η κίνηση της γερμανικής ηγεσίας για αποδοχή τεράστιου τμήματος των προσφύγων δεν ακολουθήθηκε από χώρες αντίστοιχου βεληνεκούς, όπως η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία. Αντίθετα, από τα Βαλκάνια μέχρι την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, βλέπουμε φράχτες να υψώνονται, όπως επίσης και ένα κλίμα δυσπιστίας απέναντι στους πρόσφυγες που σταδιακά διογκώνεται και ενσωματώνει ρητορική μίσους και απαξίας. Τα γεγονότα στο Παρίσι έρχονται να ενδυναμώσουν αυτή τη ροπή προς τον τυφλό συντηρητισμό και τη μισαλλοδοξία. Έχω την αίσθηση ότι ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα στο ζήτημα της θρησκευτική διαμάχης και του φόβου που καλλιεργείται για ό,τι «μη χριστιανικό» στις ευρωπαϊκές πόλεις, ενώ είναι βέβαιο ότι στο αμέσως προσεχές διάστημα το βάρος των δυνάμεων ασφαλείας και των αντιτρομοκρατικών ομάδων θα επικεντρωθεί στους χώρους προσευχής των Μουσουλμάνων.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Νταβούτογλου επισκέφτηκε τις Βρυξέλλες με τη σιγουριά του νικητή. Γνώριζε εκ των προτέρων σε κατ'ιδίαν συνομιλίες με Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι τα ζητήματα της ελευθερίας του τύπου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν πρόκειται να πέσουν στο τραπέζι των συνομιλιών. Στο αποκορύφωμα της υποκρισίας, η Μογκερίνι και ο Σουλτς, σε δηλώσεις τους κατά την είσοδο στη συνάντηση, τόνιζαν μετ'επιτάσεως ότι «όλα τα θέματα θα συζητηθούν ανοιχτά». Το μόνο που συζητήθηκε ήταν τα ποσά που θα λάβει η Τουρκία, τα κεφάλαια της ενταξιακής πορείας που παραμένουν κλειστά και επρόκειτο να ανοίξουν στις αρχές του 2016, και τα όποια ανταλλάγματα θα προσέφερε η Άγκυρα.
Η ΕΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με την πρώτη γιγαντιαία κρίση στο εσωτερικό της και, αδυνατώντας να συνεργαστεί, κατέφυγε απεγνωσμένα στη Τουρκία.
Το πρόβλημα που αποκάλυψε για ακόμη μία φορά η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής άπτεται της συνεργασίας των κρατών-μελών της ΕΕ. Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας το πρώτο επτάμηνο του 2015, η ΕΕ και η Ευρωζωνη απέδειξαν ότι μόνο καθ'επιβολή μπορούν να προχωρήσουν σε κοινό βηματισμό. Η ανάδειξη των εθνικών προτεραιοτήτων εις βάρος του κοινού ευρωπαϊκού οράματος είναι πλέον γεγονός. Και για αυτό το ζήτημα, δεν υπάρχει επιστροφή παρά μόνο ενδυνάμωσή του. Ανεξαρτήτως του ποιοι θα ωφεληθούν ή ωφελούνται ήδη από αυτή τη διαδικασία αποδόμησης, σημασία έχει ότι η ΕΕ κινείται με γοργούς ρυθμούς προς την πλήρη διάλυσή της.
Για την Τουρκία, η συγκυρία είναι ιδανική. Με το AKP να λαμβάνει απόλυτη πλειοψηφία στις εθνικές εκλογές, τον Νταβούτογλου να «χτίζει» τον δικό του, προσωπικό μύθο, τους Αμερικανούς να αναζητούν τη συνεργασία απεγνωσμένα στη Συρία ως ανάχωμα στη ρωσική επέκταση, τους δρόμους παράνομης διακίνησης πετρελαίου, οπλισμού και αρχαιοτήτων στη Συρία να παραμένουν ανοιχτοί, και την ΕΕ να προστρέχει στην Άγκυρα ως ύστατο καταφύγιο για την προσφυγική κρίση, ο Ερντογάν έρχεται ένα βήμα εγγύτερα στο έσχατο όραμά του: τη συνταγματική μεταρρύθμιση και την αλλαγή του πολιτεύματος. Το μεγάλο του ατού πλέον είναι ότι «αγκαλιάζει» εκλογικά και τους ευρωπαϊστές του CHP.Μετά τη συνάντηση των Βρυξελλών, είναι αρκετά πιθανό οι κεμαλιστές (ή μέρος αυτών) να συναινέσουν στην πρόταση του AKP για αλλαγή πολιτεύματος. Κι αυτό θα είναι μια σπουδαία, πολιτική επιτυχία για τον Ερντογάν.