Μπομπότα , όχι όμως..χαμοκούκι...
Και η γνωστή μας πίτσα ...
Πλησιάζοντας οι γιορτάδες , με τα στολισμένα δέντρα και τα πλούσια τραπέζια , με τις διασκεδάσεις , τις απανωτές , και τα πανάκριβα ..ποτά , εισαγωγής , ο νους μου γυρνάει στη δυστυχία - την τόσο ..έντιμη όμως - των προπολεμικών χρόνων , τότε που περιμέναμε τα Χριστούγεννα και το Πάσχα για να γευτούμε ..κρέας , και όχι..όλοι..
Τούτους τους καιρούς , που τα ψυγεία είναι κατα..γιομάτα , τρέχει η σκέψη μου στις δυσκολίες εκείνες , στη μπομπότα , το αυγό που δεν το ‘ κανε η κότα , στην ελιά που ήταν πανάκριβη , στο χαμοκούκι...
Το χαμοκούκι ήταν το πρόχειρο ψωμί για τον τσοπάνο , για το μουσαφίρη , για τον μοναχοτροβιάρη , για το γέρο . Γινόταν γρήγορα , ψηνόταν γρήγορα , ήταν μαλακό , ζεστό ..νόστιμο . Δε στενοχωριόταν καμιά νοικοκυρά σα θα της ερχόταν μουσαφίρης και δεν είχε ζυμωμένο ψωμί . Στη στιγμή έφκιαχνε το χαμοκούκι , τηγάνιζε δυο αυγά με τυρί και το πρόβλημα ήταν λυμένο . Αυτό ήταν το πρόχειρο χαμοκούκι . Καλαμποκίσιο αλεύρι - νερό - αλάτι , όλα αυτά , ανακάτωμα και στη φωτιά το ζυμάρι .
Όπως είπαμε όμως , είναι και το..μερακλήτικο χαμοκούκι . Στο χωριό λίγοι ήταν οι ειδικοί γι'αυτό . Είχαν πετύχει τις αναλογίες αλεύρι - νερό , το ζύμωναν καλά με κουτάλι ξύλινο - χέρι δεν ..έπιανε καθόλου - κι'ύστερα , άμα ήταν έτοιμο , το έριχναν στη γωνιά . Μα εδώ ήταν όλη η..τέχνη , στο ψήσιμο . Δεν έπρεπε καθόλου να σταχτωθεί , έπρεπε να γίνει τραγανό , καλοψημένο . Για να το πετύχουν αυτό , οι μερακλήδες , πρώτα καίγανε τη γωνιά με ξύλα από πουρνάρι . Η γωνιά έπρεπε να είναι καλοκαμένη . Γωνιά κρύα ή λίγο καμένη , δεν μπορούσε να ψήσει καλά το χαμοκούκι .
Την καμένη γωνιά την σκούπιζαν καλά- καλά , με λατσουδένια σκούπα , έτσι που να μη μείνει καθόλου στάχτη . Και τώρα , απάνω στη γωνιά την καθαρή , , στρώνανε φύλλα από κουτσουπιά ( αγριοχαρουπιά ) αν ήταν καλοκαίρι , κι'αν ήταν χειμώνας , φύλλα από καμπρολάχανο , όχι πολύ χοντρά . Στο φυλλαρένιο στρώμα έριχναν το χαμοκούκι . Με το ξύλινο κουτάλι το πλάθανε σιγά - σιγά , για να γίνει στρογγυλό κι'ισόπαχο . Αυτή ήταν η πρώτη φάση . Μετά γινόταν το καψάλισμα . Έπρεπε από πάνω το χαμοκούκι να πιάσει , να πιάσει μια λεπτή σκληρή επιφάνεια , για να μη κολλήσει η στάχτη . Έβαζαν λοιπόν , κάπως ψηλότερα ένα ξερό λατσούδι από έλατο , το γρήγορο η δυνατό άναμά του έψηνε απότομα την επιφάνεια απ'το χαμοκούκι , κι'έτσι δεν μπορούσε να κολλήσει στάχτη . όσο να ‘ναι όμως με το καψάλισμα δεν αποφεύγεται και τελείως η στάχτη , θα κολλήσει λίγη , Αυτοί σκέπαζαν και το επάνω μέρος με φύλλα κουτσουπιάς , μερικοί είχαν μια μακριά τσιμπίδα , μ'αυτήν έπιαναν ένα-ένα κάρβουνο , το ..φύσαγαν να μην έχει στάχτη και το έβαζαν πάνω στο χαμοκούκι . Αυτά τα κάρβουνα , τα καθαρά , έψηναν την επιφάνεια , κι'ύστερα σαν έπαιρνε χρώμα ροδοκόκκινο , το σκέπαζαν με τη θράκα ώσπου να ψηθεί . Ένας βλάχος , μερακλής , χαμοκουκάς , είχε πάντα στο κονάκι φλούδες από γεροέλατο . Άμα αυτές γίνονταν σπίθες , τις έπιανε μια-μια , μ'ένα ψαλίδι που κούρευε τα πρόβατα , και τις έβαζε πάνω στο χαμοκούκι .
Δεν θέλει ούτε μισή ώρα να ψηθεί το χαμοκούκι , το ξεχώνανε , κεκολλούσανε τα φύλλα , το χτυπάγανε ελαφρά , με τα δυο χέρια , να φύγει η στάχτη , το σκουπίζανε με μια πετσέτα , και το βάζανε στο τραπέζι . Ώσπου να τηγανιστούν τ'αυγά και να φέρει απ'το κατώι , η νοικοκυρά το τυρί ,
ή το βούτυρο και το κλωτσοτύρι , να κάνουμε μπουκουβάλα , κρύωνε λίγο και το χαμοκούκι , κι'ήταν ότι πρέπει για ν'αρχίσουν .
Τώρα βέβαια , αντί κάρβουνα , παραστιά και ..λατσούδια , υπάρχουν οι..." τοστιέρες " , οι..ηλεκτρικές .
Δοκίμασα να φκιάξω εκεί χαμοκούκι , και γέλασα με τον..εαυτό μου , που γέρασα κι'ακόμα δεν κατάλαβα , πως το χαμοκούκι ήταν συνδεμένο με μια αλλιώτικη ζωή , μια ζωή στερημένη αλλά..ανάλαφρη , χωρίς τα προβλήματα τα σημερινά , τα πολλά , που μας...πνίγουν...
Τη συνταγή..παρασκευής.." Χαμοκουκίου " , αδέρφια την πήραμε απ'το " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " αριθ.φυλ. 25 , Δεκεμβρίου 1983 , και υπογράφεται απ'τον ..." Αρτοτινό ".
....σημειώστε , φίλοι μου , τη συνταγή , και τώρα στις γιορτάδες ..χτυπήστε ένα..." Χ Α Μ Ο Κ Ο Υ Κ Ι " ...όπως τότε..
..στα ονειρεμένα χρόνια , τα..δύσκολα , τα χρόνια της παιδικής..αθωότητας , της..ξυπολυσιάς , και φυσικά του...χαμοκουκιού ...
ΣΗΜ : Όσον αφορά στην..ετυμολογία της λέξης " Χαμοκούκι " , ερευνήσαμε , κατ'απαίτησιν..φίλων μας , και ο ειδικός ..συνεργάτης μας ..μπάρμπα Μήτσος μας είπε , ακριβώς τα ..παρακάτω : " Η...λέξ'χαμουκούκ' , είνι..μ'σή Ιλλην'κιά κι...μ'σή ..ιγγλέζ΄κ' , δηλαδής , κουντουλουγίς , είνι...σύνθιτ' , ..απ'του δ'κό μας ...χάμου , ενικα , ιπειδής..δηλαδής , μαϊρεύιτι ...καταής , στ'ν'παραστιά , στ'γουνιά , κι απ'του..Ιγγλέζ'κου Cook , π'σ'μαίν΄...μαερεύου , βάλττι τώρα , το'να κουντά τ'άλλου , σ'γκυριάστητα δηλαδής , Χαμου + CooK = Xαμουκούκ(ι) , κι...του..βρήκιταν..."
Αν κάποιοι , αδέρφια , έχουν ..αμφιβολίες κλπ ..απορίες , ας απευθυνθούν στους ..πνευματικούς ..Λιδορικιώτες , στους ανθρώπους των...γραμμάτων , έχουμε ..μπόλικους ...
Καλή σας μέρα και καλές γιορτάδες ...............ΚΚ.-