T’ AΪ ΓΙΑΝΝΙΟΥ ( KI’OXI MONON ) ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΛΙΔΟΡΙΚΙ…
Κλασσική γλεντο..φωτογραφία , παλιότερης εποχής , όπου η ΄μάζωξη είναι καλιτεχνο΄..επιστημονο..επαγγελματική . Από αριστερά ένας εκ των Κακοπουλαίων από Σκαλούλα , Γιάννης Πέτρου – Ταλτόϊαννος , Θαν. Πίτσιος – Φαλιαμπάρας , κλαρίνο ,από Βελούχι , Γιάννης Μπίρπος , βιολί από Πλέσσα , Μίμης Πέτρου , Γιώργος Καψάλης και Τέτα Καγκάλου . Όρθιοι Περικλής Πέτρου και Θανάσης Πέτρου .
* *
Τ'Άι Γιαννιού σήμερα αδέρφια , και στα παλιά καλά..Λιδορικιώτικα χρόνια , ανήμερα της γιορτής , όσο προχώραγε το βράδυ , τόσο φούντωναν τα..γλέντια στα σπίτια που γιόρταζαν , με κύρια ¨εστία “ πάντα , τη Γυφτομαχαλιώτικη γειτονιά των Ταραναίων , τραγούδια , πικ-απ και καμιά φορά και κατ'οίκον..όργανα , κλαρίνα , στους πιο...μερακλήδες , και φυσικά είχε τηρηθεί η..συνήθης ..εορταστική διαδικασία , δηλαδή από νωρίς άρχιζε η...κίνηση , η περαντζάδα των επισκεπτών απ'τα σπίτια των εορταζόντων ..
Ας μπούμε όμως ..απαρατήρητοι , σ'ένα σπίτι που γιόρταζε , μαζί με τους επισκέπτες , τα παιδιά , που δεν συνοδεύονταν από γονείς , δεν έμπαιναν , συνήθως , μέσα , χτύπαγαν την πόρτα , δυο - δυο , τρεις - τρεις παρέα , έβγαινε η..οικοδέσποινα , με τα..φοντανάκια η τα β'κατηγορίας γλυκά , δεχόταν τις ευχές των παιδιών που έπαιρναν το..αναλογούν ..γλυκό τους κι'έφευγαν , όσον αφορά δε , στις..κατηγορίες των..γλυκών και των..επισκεπτών , θα σας θυμίσουμε ένα σχετικό τετράστιχο , που πολύ χαρακτηριστικά και..καθαρά ζωγραφίζει τις συνήθειες της εποχής :
Στα καλά-καλά παιδιά ,
κουραμπιέ και μπακλαβά .
κουμουντούρο..Σαψαρή ,
μαλαχόζι και...ριβανή ....
Φαίνεται καθαρά εδώ , πως υπήρχε ..ειδικός κώδικας..εορταστικής συμπεριφοράς , και από μέρους των..επισκεπτών αλλά και της..οικοδέσποινας , η οποία είχε από πριν στο μυαλό της ..κουμαντάρει την κατάσταση και ..προγραμματισμένα τα..γλυκά , για την κάθε..κατηγορία , επισκεπτών , και βέβαια , όπως πεντακάθαρα το λέει και το..τετράστιχο , οι Λιδορικιώτισες ν’κοκυράδες , είχαν..ξεκάθαρες απόψεις , για το τι γλυκό θα προσφέρουν στον καθένα , και ειδικότερα στα παιδιά..
Το παραπάνω τετράστιχο , είναι ο..συμπυκνωμένος κώδικας ..εορταστικής συμπεριφοράς , σύμφωνα με τα τότε , Λιδορικιώτικα ..κοινωνικά δεδομένα , η αναφορά του ονόματος του αξέχαστου μπάρμπα Κώστα Μαργέλλου – Σαψαρή , δεν είναι ..τυχαία , όοοχι , είναι αποτέλεσμα..μακρόχρονης ..έρευνας..αγοράς , γιατί όπως φαίνεται , ο μπάρμπα Κώστας , ήταν..εξ..απαλών ονύχων..ζευζέκης , και το..χούι , όπως καλά γνωρίζετε , βγαίνει μετά την..ψυχή του ανθρώπου ….
Αλλά δεν θα ήταν ο μπάρμπα Κώστας ο..μοναδικός ..ζευζέκης στο Λιδορικιώτικο παιδομάνι , υπήρχαν και άλλοι πιτσιρικάδες , ΄σ’ αυτή την κατηγορία , γι’ αυτό και γίνεται ο..διαχωρισμός , στα..καλά..καλά παιδιά , και στα ..άλλα , και αυτός ο διαχωρισμός είχε τις..συνέπειές του βέβαια , γιατί στα μεν καλά παιδιά , το γλυκό ήταν..πρώτης κατηγορίας , κουραμπιές ή μπακλαβάς , σε επιβράβευση , φυσικά , της καλής..τους , εν γένει , συμπεριφοράς , καταγωγής ή..συγγένειας , ενώ στην άλλη ..κατηγορία , που ..εκπροσωπείται..επάξια εδώ , απ’ τον Σαψαρή , πρόσφεραν ..δευτερότερα γλυκίσματα , πιο..φτηνά , μαλαχόζι και ριβανή .
Θα πρέπει όμως εδώ να..θυμίσουμε , για όσους ενδεχομένως δεν γνωρίζουν , πως το “ μαλαχόζι “ είναι ο γνωστός μας σπιτικός χαλβάς , με..αλευράκι ή στην καλύτερη περίπτωση , με..σιμιγδάλι , ενώ η ριβανή , δεν έχει καμιά , μα καμιά σχέση με το..γνωστό..ραβανί , που βρίσκουμε στα ζαχαροπλαστεία , όοοχι , όταν λέμε..ριβανή , εννοούμε “ ρυζοριβανή “ , λαϊκό γλυκό..θηλυκού ..γένους , που γινόταν στα χωριά μας , αλλά και σε πολλά μέρη της Πατρίδας μας , με ρύζι και ζάχαρη , και θεωρούνταν…σωτήρια και…φτηνή λύση στις..γιορτάδες , τα..παιδιά λοιπόν τα..ατίθασα , τα..ζευζέκικα , οι νοικοκυράδες τα..βόλευαν με τα ..δευτερότερα γλυκίσματα , και μάλιστα με..λειψά ..κομμάτια ..
Αργότερα βέβαια , όταν ..μπήκαν στη Λιδορικιώτικη ζωή , τα..φοντάν , φοντάμια τα ‘λεγαν , συνήθως οι..γιαγιάδες , και τα..λουκουμάκια , έλυναν και αυτά το..πρόβλημα , καθότι..φτηνά..Τα καλά..καλά παιδιά όμως , κέρδιζαν με το..σπαθί τους , το..καλό γλύκισμα , μπακλαβά ή..κουραμπιέ ..όπως δηλαδή και οι..μεγάλοι .
Εκτός όμως απ'τα...τσικό , υπήρχαν και οι..μεγάλοι ,κι'αυτοί βέβαια ..κατηγοριοποιημένοι , η..πρώτη κατηγορία και η..δεύτερη , στην δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονταν οι..ξενότεροι , μακροσυγγενείς , μακρογείτονες και γνωστοί , που έμπαιναν κάθονταν για λίγο στο καλό..δωμάτιο , τρατάρονταν ευγενικά απ'την οικοδέσποινα , το γλυκό τους , έπιναν και το..λικεράκι τους , πίπερμαν , τριαντάφυλλο , μπανάνα , κουαντρό κλπ , έλεγαν τα..τυπικά , εύχονταν , και αποχωρούσαν .
Η πρώτη όμως κατηγορία , που απαρτίζονταν από στενούς συγγενείς και φίλους , τους κολλητούς που λέμε ..σήμερα , δεν κάθονταν , συνήθως , στο..σαλόνι , αλλά προχώραγαν στα..ενδότερα , στην κουζίνα ή σε κάποιο άλλο δωμάτιο όπου και θα επακολουθούσε το...τσιμπούσι , βέβαια αν οι κολλητοί ήταν πολλοί , και δεν χώραγαν στα..εσωτερικά..δωμάτια , κάθονταν στο καλό δωμάτιο μεν , αλλά δεν έφευγαν , κι'όταν πέρναγε η ώρα και είχε λήξει το...επισκεπτήριο για το ..κοινό , συγκεντρώνονταν όλοι στον ..προγραμματισμένο χώρο , κι'άρχιζε το μεγάλο...φαγοπότι...
Να οι πίτες , να οι λαχανοσαρμάδες , αρνί στο φούρνο , με πατάτες συνήθως , αν υπήρχε και κάνα...ζλαπάκι , μι...κριμ'δάκια ( λαγός στιφάδο δηλαδή ) , κι'ότι άλλα καλούδια είχε φτιάξει η νοικοκυρά , που παιδευόταν 2-3 μέρες να τα βολέψει όλα , γλυκά , πίτες και φαγητά , δοκίμαζαν και το καινούριο κρασί , και όταν το..θερμόμετρο ανέβαινε , λέγονταν και τα τραγουδάκια τ'τραπιζιού , και περνώντας η ώρα , παραμέραγαν τα ...καρεκλοτράπεζα , δημιουργώντας...πίστα για χορό , κι'άρχιζε το...γλεντοκόπι , που κράταγε , πολλές φορές , μέχρι το πρωί....
Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε , πως οι Λιδορικιώτες , απο..εξ..απανέκαθεν , είχαν , σ'όλες τους τις..εκδηλώσεις , έντονη..σκωπτική διάθεση , το...λοιδορώ που χουμε ξαναπεί , γι'αυτό και απ'όσα μας έχουν αφηγηθεί..αυτόπτες μάρτυρες , τέτοιων..πανηγυριών , από ένα σημείο και μετά το γλέντι..τραγουδιστικά εξελισσόταν σε..φεστιβάλ ..αυτοσχεδιασμού των τραγουδιστών...που πιάνονταν από μια..λέξη τραγουδιού κι'άρχιζαν οι..ανταλλαγές τοπικών...μαντινάδων , με ποικιλία..θεμάτων και...στόχων ...
Μια τέτοια περίπτωση , απ’ τις..πολλές , σχεδόν..καθημερινές , ή..μάλλον καθε..βραδυνές , μου ‘χει διηγηθεί , αυθεντικά λόγω..παρουσίας του , ο πρωτοξάδερφός μου ο Μπάμπης Ζέκιος , και είναι πραγματικά..καταπληκτική , και όπως καταλαβαίνετε δεν είναι η…μοναδική ..
Το 1930 , λοιπόν ο πατέρας μου , νεαρός τότε , μόλις είχε γυρίσει απ’ την Αθήνα , όπου έμαθε τη ζαχαροπλαστική στο μεγάλο τότε Ζαχαροπλαστείο “ Ζαβορίτη “ , στο Σύνταγμα , και μαζί με τον φίλο του Τάσο Καντά , απ’ το Κροκύλειο , με τον οποίο μάθανε μαζί στου Ζαβορίτη , άνοιξαν το πρώτο Λιδορικιώτικο ζαχαροπλαστείο , “ Η Δωρίς “ , παρακαλώ , ισόγειο του σπιτιού , που ήταν μέχρι πρότινος η ΔΟΥ Λιδορικίου .
Λίγο λοξά απέναντι . ήταν το πατρικό μας σπίτι , και τα βράδια που τέλειωναν τη δουλειά , μαζεύονταν στο σπίτι μας , συνήθως ήταν όλοι οι Παπαδοπουλαίοι , που ήταν και συγγενείς μας , αλλά και δυνατοί…γλεντζέδες ..παρόντος φυσικά και του ξαδέρφου μου του Μπάμπη , που ήταν το πρώτο ανίψι του πατέρα μου , απ’ την αδερφή του τη θεια Λένη τη Ζέκαινα .
Οι περιγραφή αυτών των γλεντιών , που γίνονταν πολύ συχνά , απ’ τον Μπάμπη είναι πραγματικά εκπληκτική , και απολύτως κατατοπιστική και..αντιπροσωπευτική ..
Μαζεύονταν λοιπόν όλοι γύρω απ’ το τραπέζι , ο πατέρας μου , ο Καντάς , ο Κώστας ο Παπαδόπουλος .Μάτος , ο Θανάσης Παπαδόπουλος – Θανάσος , ο Νίκος Παπαδόπουλος – Φουσκονίκος , ο Γιώργος Παπαδόπουλος – Κουτσός ( ο Κ’τσός ) , ο Μπάμπης ο Ζέκιος και άλλοι που δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή , με τα ποτηράκια τους , τα μεζεδάκια τους , εδώ πρέπει να θυμίσω πως ο πατέρας μου έφκιαχνε εξαιρετικούς μεζέδες , ο Ζαβορίτης βλέπεις ήταν το πρώτο κέτερινγκ , και όπως καταλαβαίνετε γινόταν το έλα να δεις…
Η ατμόσφαιρα ήταν φυσικά..υποβλητική , αφού ρεύμα δεν υπήρχε μετά τις 12 τα μεσάνυχτα , οπότε με το λουξ , απολάμβαναν , βέβαια σε κάθε τέτοια σύναξη συνέβαιναν πολλά και διάφορα αξιομνημόνευτα , αυτά όμως θα τα πούμε ..αναλυτικά , κάποιο άλλο..βράδυ..
Χρόνια πολλά σ'όσες και όσους γιορτάζουν σήμερα , να ‘στε όλοι καλά και να περνάτε πάντα καλά , σεμνά και...ταπεινά...όμως.....
Σπάνιας ομορφιάς , φωτογραφικό...ντοκουμέντο από κάποιο Λιδορικιώτικο γλεντοκόπι , με την τοπική...δημοτική μπάντα , στο..φόρτε της , με τον Θανάση Πίτσιο , Φαλιαμπάρα , κλαρίνο , απ'το Βελούχι , τον χωριανό μας Γιώργο Πανάγο , λαούτο , τον....Κακόπουλο , απ'τη Σκαλούλα , σαντούρι , το άλλο το κλαρίνο πρέπει να είναι ο Λαίνης , τα ονόματα των οποίων δεν τα γνωρίζουμε , όπως και της ….ντεφο..κρατούσης...σοπράνο , μετακληθείσης εσπευσμένως και…ειδικώς για την περίσταση , απ'τη ..Σκάλα...Λακωνίας....ζητάμε συγγνώμη...
Καλό σας βράδυ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
www.lidoriki.comΟΣΑ