13.08.2015
Το Μνημόνιο 3 που τίθεται σε ισχύ από αύριο έρχεται να ισοπεδώσει την κοινωνία που δεν αντέχει άλλα μέτρα
Ρεπορτάζ
Μάριος Ροζάκος
Στην εξόντωση της χώρας μας και των Ελλήνων πολιτών σε δύο δόσεις οδηγεί το νέο Μνημόνιο-τέρας, που αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή τα ξημερώματα, ενώ θα εξεταστεί αύριο το απόγευμα σε έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup στις Βρυξέλλες.
Οι διατάξεις του νέου Μνημονίου επιφυλάσσουν άγρια φοροεπιδρομή, νέα επώδυνα μέτρα στο Ασφαλιστικό, μεγάλες ανατροπές στις αγορές προϊόντων - υπηρεσιών και στο Πτωχευτικό Δίκαιο. Το πρώτο κύμα επαχθών παρεμβάσεων τίθεται σε εφαρμογή από αύριο κιόλας, αμέσως μετά την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου, και ακολουθεί δεύτερο κύμα τον Οκτώβριο, το οποίο ολοκληρώνει την ισοπέδωση της Ελλάδας.
Ο μακρύς κατάλογος των μνημονιακών μέτρων που τίθενται σε άμεση εφαρμογή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:
• Μείωση του ακατάσχετου μισθών - συντάξεων στα 1.000 ευρώ.
• Περικοπές στα οδοιπορικά και στις μη μισθολογικές παροχές δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών
• Αύξηση του φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο σε δύο φάσεις (πρώτη δόση τον Οκτώβριο του 2015 και δεύτερη τον Οκτώβριο του 2016).
• Κατάργηση της έκπτωσης 2% για εφάπαξ εξόφληση του φόρου εισοδήματος από το 2016.
• Κατάργηση του «προληπτικού» φόρου 26% για συναλλαγές εταιριών με χώρες που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς.
• Αύξηση της προκαταβολής φόρου ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρηματιών στο 75% για τα εισοδήματα του 2015 και στο 100% για εκείνα του 2016.
• Επιβολή ΦΠΑ 23% στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια (πλην προσχολικής αγωγής) και μετάταξη του μοσχαρίσιου κρέατος στον συντελεστή ΦΠΑ 13% (από 23%).
• Αύξηση επιτοκίου από το 3% στο 5% για όσους υπήχθησαν στη ρύθμιση των 100 δόσεων, μείωση του αριθμού των δόσεων ανάλογα με τη φοροδοτική ικανότητα του οφειλέτη, αυστηρά κριτήρια για να διατηρήσουν το μηδενικό επιτόκιο όσοι έχουν οφειλές έως 5.000 ευρώ.
• Κατάργηση της έκπτωσης επισφαλών απαιτήσεων έως 1,5% επί των πωλήσεων πρακτόρων ΟΠΑΠ.
• Αύξηση κατά 4% κάθε χρόνο από το 2016 ως το 2020 των συντελεστών φόρου και εισφοράς για πλοία Α΄ κατηγορίας που είναι νηολογημένα με ελληνική σημαία και πλοία ελληνικών συμφερόντων με ξένη σημαία και παράταση της ειδικής εισφοράς σε ναυτιλιακές εταιρίες ως το 2019.
• Αναδρομική αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος για ανώνυμες εταιρίες, ΕΠΕ, Ο.Ε. και Ε.Ε. που τηρούν διπλογραφικά βιβλία κ.λπ. από το 80% στο 100% του κύριου φόρου αναδρομικά για τη χρήση του έτους 2014.
• Πρόστιμα 150 ευρώ σε όσους δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ για διάστημα μεγαλύτερο από έξι μήνες.
Τρίμηνη πάλί η μετενέργεια για τις συμβάσεις εργασίας
Τη δέσμευση ότι έως τον Οκτώβριο του 2015 θα δημιουργηθεί ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που θα εξετάσουν τα ζητήματα των ομαδικών απολύσεων, του συνδικαλιστικού νόμου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων αναλαμβάνει η κυβέρνηση μέσα από την ψήφιση του νέου Μνημονίου.
Στο κείμενο που ετοιμάζεται να ψηφίσει η ελληνική Βουλή υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά που ουσιαστικά αποκλείει την επιστροφή σε παλαιότερες διατάξεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως «παλαιότερα πλαίσια πολιτικής, ασύμβατα με τους στόχους της προώθησης μιας βιώσιμης ανάπτυξης».
Επίσης, στο ίδιο κείμενο αναφέρεται ρητά η κυβερνητική δέσμευση να καταργήσει την τροπολογία της 2ας Ιουλίου 2015 και να επαναφέρει την ισχύ των συλλογικών συμβάσεων μετά τη λήξη τους στο τρίμηνο και όχι στο εξάμηνο (μετενέργεια). Για την αδήλωτη εργασία, η δέσμευση προς τους θεσμούς είναι έως τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους να έχει εγκριθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο καταπολέμησης του προβλήματος.
Θα υπάρχει διασύνδεση του συστήματος Εργάνη με την Εφορία και το ΙΚΑ. Εως την ίδια ημερομηνία η κυβέρνηση πρέπει να προωθήσει περαιτέρω την επαγγελματική κατάρτιση.
Χαριστική βολή με νέα προαπαιτούμενα του Οκτωβρίου
Δεύτερο παλιρροϊκό κύμα μέτρων θα σαρώσει την Ελλάδα τον Οκτώβριο, μετά την ισχυρότατη πρώτη δόση μέτρων, τα οποία τίθενται σε ισχύ από αύριο κατ'επιταγήν του νέου Μνημονίου.
Σε περίπου δύο μήνες από σήμερα η κυβέρνηση καλείται να προχωρήσει σε:
• Αναμόρφωση των τεκμηρίων διαβίωσης, ώστε να γίνουν αποδοτικότερα για τα δημόσια ταμεία αλλά πιο άδικα για τους πολίτες! Το μέτρο αυτό συνεπάγεται την επαναφορά της φορολόγησης με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ στα τεκμαρτά εισοδήματα που προκύπτουν ακόμα και σε περιπτώσεις φορολογουμένων οι οποίοι έχουν ελάχιστα πραγματικά εισοδήματα από τόκους καταθέσεων, χαμηλά ποσά ενοικίων, αμοιβές για περιστασιακή απασχόληση κ.λπ.
• Μονιμοποίηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης: θα ενσωματωθεί στις κλίμακες φορολογίας εισοδήματος από το 2016, με αποτέλεσμα τη μείωση του σημερινού αφορολόγητου ορίου των 12.000 ευρώ για τον υπολογισμό της εισφοράς αυτής.
• Περικοπή του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης.
• Αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος των αγροτών στο 20% για το 2016 και στο 26% για το 2017.
• Αύξηση της φορολόγησης στα εισοδήματα από ενοίκια (15% για ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ και 35% για μεγαλύτερα ποσά).
• Αύξηση των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ του 2016, ώστε να καλυφθούν τυχόν απώλειες εσόδων από τις μειώσεις αντικειμενικών αξιών, που μετατίθενται για το 2016. Οσον αφορά τον φετινό ΕΝΦΙΑ, η εξόφλησή του θα γίνει σε πέντε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με πρώτη τον Οκτώβριο. Για τα κενά μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, η έκπτωση θα παραμείνει στο 20% το 2015. Καταργείται η απαλλαγή από τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια που ιδιοχρησιμοποιούνται από ατομικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
• Δημόσια διαπόμπευση με τη δημοσιοποίηση καταλόγου οφειλετών που χρωστούν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για περισσότερους από τρεις μήνες.
• Εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, που ανοίγει παράθυρο για περικοπή τους έως 15%.
• Εναρξη της ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων.
• Εξεύρεση ισοδύναμων μέτρων ως αντιστάθμισμα για τις αυξήσεις συντάξεων που προκύπτουν από την απόφαση του ΣτΕ (κόστος 3 δισ. ευρώ).
Δουλειά μέχρι τα 67 και παράθυρο για συντάξεις πείνας (ακόμα και 200 €)
Πρόωρες: Με μια πενταετία φορτώνονται οι φετινοί πενηντάρηδες
Σαρωτικές αλλαγές στο Ασφαλιστικό εντάσσονται στο τρίτο Μνημόνιο, καθώς δημιουργούνται πλέον οι προϋποθέσεις για χορήγηση συντάξεων πολύ κάτω από τα κατώτατα όρια, δηλαδή ύψους μόλις 200 ευρώ τον μήνα.
Επίσης, αυξάνονται τα όρια ηλικίας για τις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης κατά μία πενταετία για τους φετινούς 50άρηδες, με προοπτική το 2022 όλοι να συνταξιοδοτούνται στα 67 έτη ή στα 62 έτη με 40 χρόνια εργασίας. Γλιτώνουν τις αλλαγές μόνο εκείνοι που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως την έναρξη εφαρμογής του εν λόγω νόμου.
Οι επικουρικές
Από την 1η Σεπτεμβρίου εντάσσονται στο ΕΤΕΑ όλα τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης που ανήκουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας καθώς και το ΤΕΑΠΑΣΑ (Ταμείο αστυνομικών, πυροσβεστών, λιμενικών).
Αναλυτικότερα, οι διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν:
• Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος από 1η Ιουλίου 2015 και μετά λαμβάνουν το οργανικό ποσό της σύνταξής τους μέχρι το 67ο έτος. Ουσιαστικά, επηρεάζονται όσοι βγουν με μειωμένη σύνταξη στα 62 έτη, αφού το οργανικό ποσό τους μπορεί να κυμαίνεται κοντά στα 200 ευρώ.
Επίσης, από το 67ο έτος και έπειτα θα επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή της εγγυημένης σύνταξης.
• Αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για χορήγηση πλήρους ή μειωμένης σύνταξης. Η αύξηση γίνεται έτσι ώστε από 1/1/2022 και μετά το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης να είναι τα 67 έτη με 15ετία (4.500 ένσημα) ή τα 62 έτη με 40ετία (12.000 ένσημα).
Επίσης, προστίθεται και όριο μειωμένης σύνταξης τα 62 έτη με 15ετία (4.500 ένσημα). Εξαιρούνται όσοι υπάγονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.
Για κάθε έτος λήψης σύνταξης πριν από τα γενικά όρια επιβάλλεται ποινή χορήγησης σύνταξης μειωμένης κατά 16%. Οι 50άρηδες φέτος θα υποστούν αύξηση πέντε ετών.
Από εκεί και ύστερα το όριο ηλικίας αυξάνεται στα 56,7 έτη για όσους γίνουν 50 ετών το 2016, πηγαίνει στα 58,4 έτη το 2017, φτάνει τα 60,1 έτη το 2018, ανέρχεται στα 61,9 έτη το 2019, το 2020 φτάνει τα 63,6 έτη, το 2021 τα 65,3 έτη και το 2022 καταλήγει στα 67 έτη.
Για τη σύνταξη στα 62 έτη υπάρχει η αύξηση της 5ετίας το 2015 στους 50άρηδες, αλλά από εκεί και έπειτα παρατηρείται σταθερή αύξηση κάθε χρόνο κατά ένα έτος.
• Αυξάνεται το επιτόκιο της τελευταίας ρύθμισης στο 5% από 3% που ήταν έως σήμερα.
• Κατάργηση από την 31η Οκτωβρίου 2015 όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων.
Ουσιαστικά, πρόκειται για κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων, μέτρο που επηρεάζει κυρίως τα Ταμεία των δημοσιογράφων, των μηχανικών και των δικηγόρων, με τη συνολική επιβάρυνση να ανέρχεται στα 120.000.000 ευρώ. 
Μειώνουν το μερίδιο της ΔΕΗ κατά 25% έως το 2020
Καμία εταιρία δεν θα μπορεί να έχει μερίδιο αγοράς άνω του 50% στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2020, σύμφωνα με το νέο Μνημόνιο, με αποτέλεσμα να ζητείται η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ κατά 25% εντός της προσεχούς τετραετίας.
Η Ελλάδα δεσμεύεται ότι έως τον Σεπτέμβριο θα συζητήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το νέο μοντέλο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με βάση δημοπρασίες ΝΟΜΕ (λειτουργία προθεσμιακής αγοράς ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας μέσω δημοπρασιών), με στόχο να μειωθούν κατά 25% τα μερίδια της ΔΕΗ στην αγορά χονδρικής και λιανικής πώλησης και να πέσουν κάτω από το 50% έως το 2020.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι, αν έως 01/01/2019 δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος, τότε θα παρέμβει η Επιτροπή Ανταγωνισμού η οποία και θα προτείνει μέτρα ανοίγματος της αγοράς.
Η τελευταία, «εάν έως 01/01/2019 διαπιστώσει αδυναμία επίτευξης του στόχου και του σκοπού, θα προτείνει κατάλληλα μέτρα». Μάλιστα, εάν η εταιρία παραγωγής ή εισαγωγών, όπως η ΔΕΗ, «δεν συμμορφωθεί στα μέτρα που έχουν επιβληθεί, τότε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, με αιτιολογημένη απόφασή της, επιβάλλει συγκεκριμένο πρόστιμο από 5% έως 10% επί του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρίας κατά το προηγούμενο έτος»!
Ο ΑΔΜΗΕ
Ειδικά για τον ΑΔΜΗΕ, τη θυγατρική της ΔΕΗ που διαχειρίζεται το δίκτυο υψηλής τάσης, έως τον Οκτώβριο η Ελλάδα πρέπει να έχει παρουσιάσει το εναλλακτικό σχέδιο, ώστε να αποφευχθεί η ιδιωτικοποίησή του μέσω του πλήρους διαχωρισμού από τη ΔΕΗ. Η κυβέρνηση καλείται επίσης να παρουσιάσει έως τον Δεκέμβριο νέο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Παράλληλα, προχωρά η διάσπαση των εταιριών παροχής αερίου (ΕΠΑ), που σήμερα είναι θυγατρικές της ΔΕΠΑ, με συμμετοχή στρατηγικών επενδυτών: Δημιουργούνται δύο ξεχωριστές επιχειρήσεις, μία διαχείρισης των υποδομών και μία διανομής φυσικού αερίου στον τελικό καταναλωτή. Η απελευθέρωση της αγοράς λιανικής στο φυσικό αέριο «μπορεί αντικειμενικά να ξεκινήσει στις αρχές του 2016 και να ολοκληρωθεί σταδιακά το 2018».
Συστήνεται Ομάδα Δράσης για να πουλήσει τα «ασημικά»
Ξεχωριστά θα προχωρήσουν οι εν εξελίξει διαγωνισμοί του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) και οι διαδικασίες για τη σύσταση του νέου Ταμείου Δημόσιας Περιουσίας, όπως προβλέπει η δανειακή σύμβαση που κατατέθηκε στη Βουλή.
Η κυβέρνηση θα συστήσει Ομάδα Δράσης έως τον Οκτώβριο, η οποία θα αναλάβει να παρουσιάσει εκτενές πόρισμα για το καθεστώς λειτουργίας, τα πιθανά περιουσιακά στοιχεία που θα ενταχθούν και τη διοίκηση του νέου Ταμείου. Εως τον Μάρτιο του 2016 θα αποφασιστεί επίσης αν το ΤΑΙΠΕΔ, η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) κ.λπ. θα παραμείνουν ανεξάρτητες νομικές οντότητες ή θα ενταχθούν στο νέο Ταμείο. Η Ομάδα Δράσης θα υποβάλει αναφορά έως τον Δεκέμβριο και η κυβέρνηση, σε συμφωνία με τους θεσμούς, θα λάβει μέτρα για την εφαρμογή της έως τον Μάρτιο του 2016. Η ομάδα δράσης θα περιλαμβάνει στην έκθεσή της π.χ. τα περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο νέο ταμείο και των καλύτερων λύσεων ρευστοποίησης, με ιδιαίτερη έμφαση στα ακίνητα.
Θα περιλαμβάνει, επίσης, και τις ρυθμίσεις διακυβέρνησης του νέου ταμείου και τότε θα αποφασιστεί αν θα παραμείνει ανεξάρτητο το ΤΑΙΠΕΔ, η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) ή άλλες οντότητες ή θα απορροφηθούν από το νέο Ταμείο. Την ίδια στιγμή, το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) έχει εγκρίνει το πρόγραμμα αξιοποίησης όλων των περιουσιακών στοιχείων που κατείχε στις 31 Δεκεμβρίου 2014, το οποίο προβλέπει έσοδα 1,4 δισ. ευρώ, 3,7 δισ. και 1,3 δισ. ευρώ για τα έτη 2015, 2016 και 2017 αντίστοιχα.
Το ΤΑΙΠΕΔ καλείται να ανακοινώσει δεσμευτικές ημερομηνίες υποβολής προσφορών για τις αποκρατικοποιήσεις ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ROSCO (εταιρία τροχαίου υλικού του ΟΣΕ), καθώς και να προχωρήσει στην υπογραφή της σύμβασης με το σχήμα υπό τη γερμανική Fraport για την παραχώρηση 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, αναλαμβάνει να προχωρήσει 20 επείγουσες δράσεις του ΤΑΙΠΕΔ, που βρίσκονται σε εκκρεμότητα.