ΟΣΑ ΘΥΜΑΜΑΙ…
Σε προηγούμενό μας σημείωμα , αναφερθήκαμε στην προπολεμική περίοδο του αερόστατου , σήμερα θα θυμηθούμε και την μεταπολεμική , την οποία και ζήσαμε , βέβαια οι διαφορές δεν είναι μεγάλες , πάντως ας έχετε υπόψη σας και τις δυο περιόδους για να σχηματίσετε καλύτερη εικόνα .
Αμόλυμα του αερόστατου απ’ το αλώνι πίσω απ’ τον Αη Γιώργη , στο πανηγύρι .
Πλησιάζοντας οι ...γιορτάδες , το μυαλό γυρνώντας στα..παλιά , κάνει μια ..στάση , σε μια παλιά Λιδορικιώτικη συνήθεια , έθιμο , γιορτή , όπως θέλετε πείτε τη , στα..” αερόστατα “ , βλέπεις , είναι ..σφιχτοδεμένη , μέσα στις Λιδορικιώτικες ψυχές , και με το αμόλυμα του αερόστατου , για τα παιδιά κυρίως .
Η ψυχρή τυπική περιγραφή της όλης διαδικασίας , φκιασίματος και..αμολύματος , του αερόστατου , ελάχιστα μπορεί να σας βοηθήσει να ...νοιώσετε , να μπείτε στο..πετσί των Λιδορικιωτόπουλων , της εποχής εκείνης , για το τι σήμαινε το ..αερόστατο γι'αυτά , μια ..γεύση όμως , μια..μικρή γεύση , θα την πάρετε απ'την ταπεινή περιγραφή μας , και μαζί με μια παρόμοια , για το πανηγύρι τ’ Άη Γιωργιού ,στο Βαρούσι και τους..αθλητικούς του αγώνες θα'χετε μιά εικόνα , για το Λιδορικιώτικο αυτό έθιμο .
Πάλι απ’ το πανηγύρι στον Αη Γιώργη
ΤΟ ΑΜΟΛΥΜΑ ΤΟΥ ΑΕΡΟΣΤΑΤΟΥ...
Ένα όμορφο εθιμο...παίχνιδο του χωριού μας , το αμόλυμα του αερόστατου , έχει δυστυχώς σχεδόν...εκλείψει , όσοι μεγαλώσαμε στο Λιδορίκι , και είχαμε συμμετοχή στις...κοινωνικές ..παιδικές εκδηλώσεις , είχαμε λίγο-πολύ ασχοληθεί μ'αυτό το..άθλημα που ήθελε συλλογικότητα , κάποιες γνώσεις ...αεροναυπηγικής και μερικά..υλικά , βεβαίως..βεβαίως , κόλλες ειδικού χαρτιού , ψιλού , κόλλα για να τις συναρμολογήσουμε , βελόνα , κλωστή , για το γύρω-γύρω ράψιμο , καλάμι , πετρέλαιο , σφουγγάρι , και..σπάλαθρα για τη φωτιά .
Η κατασκευαστική...ομάδα , είχε τις υποομάδες της , άλλοι φρόντιζαν για την προμήθεια των υλικών , που αγοράζονταν συνήθως με...ρεφενέ , άλλοι αναλάμβαναν το κόλλημα , άλλοι το ράψιμο , αφού προηγουμένως σε..σύσκεψη της..επιτελικής ομάδας , αποφασιζόταν το..μέγεθος και το..μοντέλο του αερόστατου , το μέγεθος προσδιοριζόταν απ΄το πόσες κόλλες θα χρησιμοποιηθούν , 8 η 12 συνήθως , καμιά φορά και περισσότερες , λένε μάλιστα πως προπολεμικά οι Γυφτομαχαλιώτες είχαν φτιάξει ένα με 64 κόλλες , αλλά η..πτήση του δεν ήταν..ανάλογη , ούτε μέχρι ...τον Αη Νικόλα δεν πήγε , και ανάλογα λοιπόν με το μέγεθος και το..σχήμα έπαιρνε και το όνομα του..μοντέλου , σωλήνας , κουτσιαύτικο ή κωλοπάνας .
Βέβαια στα προπολεμικά χρόνια ο..συνοικιακός αεροστατο..ανταγωνισμός είχε περάσει , απ'ότι λένε , σε..πολεμικό..επίπεδο , μάχη μεταξύ των μαχαλάδων , Βαρούσι , Γυφτομαχαλάς , Μαχαλάς και Ψαλάς , ήταν τα..αντίπαλα ..στρατόπεδα , και οι μάχες..Ομηρικές....
Θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε πως το ..χούι του αερόστατου , ήρθε στο Λιδορίκι , απ'ότι έλεγε ο μπάρμπα Σπύρος ο Σφέτσος ( Καλέρης ) , γύρω στα 1920 , και το ‘φερε ο γιός ενός Αγρινιώτη Εφόρου , ονόματι Δανέλης , κι'από τότε ρίζωσε στο χωριό μας κι'έγινε το αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών , άσχετα αν αργότερα..εξελίχθηκε σε..πόλεμο..μαχαλάδων .
Ο αξέχαστος φίλος και παθιασμένος Λιδορικιώτης Αλέκος Κωστάκης σε ένα σχετικό δημοσίευμά του στο "ΛΙΔΩΡΙΚΙ " , τεύχος 10ο Σεπτέμβριος 1982 , αναφέρει χαρακτηριστικά τα πρωτοπαλίκαρα κατά..μαχαλά : Στο Βαρούσι , ο Κοραής ( Θύμιος Πέτρου ) , στο Γυφτομαχαλά , ο Λύγδος ( Θύμιος Σκούτας ) , ο Αρβανιτοτάσιος κι 'ο Γιωργάκης της Τραμποβάσιως , ενώ στον Ψαλά , ο Γιαννάκης Ευσταθίου , ο Διαμαντοσταύρος , ο Ηλίας Ασημακόπουλος , Γιάννης Ζόγκζας ( Πατσιούλας ) , Αριστείδης Κάππος ( Φουντούκης ) , και οι μάχες , αγαπημένοι μου φίλοι , γίνονταν κάθε Κυριακή , σχεδόν , και κυρίως χειμώνα για το φόβο..πυρκαγιών .
Εμείς , αργότερα μεταπολεμικά , το θυμόμαστε σαν ένα παιχνιδοέθιμο που γινόταν ελάχιστες φορές χρόνο και κυρίως τ'Αη Γιωργιού και μάλιστα το αμόλυμα γινόταν απ'τη μάντρα της εκκλησίας , όπου ανάβαμε τις φωτιές για να ..γεμίσει και να φύγει τ'αερόστατο.
Το αερόστατο ..” σηκωθηκε “ , και οι Λιδορικιώτες το απολαμβλανουν πίσω απ’ τον Αη Γιώργη .
Αφού , λοιπόν , αποφασιζόταν απ'τους..αεροναυπηγούς το μέγεθος και το..μοντέλο , έπρεπε να βρεθεί κι'ο κατάλληλος χώρος , που να βόλευε για την όλη διαδικασία , χρειαζόταν άπλα για να μπορούν να στρωθούν οι κόλλες , να κολληθούν και να γίνουν τα ραψίματα , συνήθως αυτή η δουλειά , όταν ο καιρός ήταν καλός γινόταν σε κάποιο αλώνι , όπου μεταφερόταν όλο το...συνεργείο , με τα..συμπράγκαλα , και στρωνόταν στη δουλειά , όλα έπρεπε να γίνουν τέλεια γιατί...υπήρχε κι'ο...εχθρός , που έφτιαχνε κι'αυτός ...
Ο καθένας απ'το...συνεργείο , είχε , φυσικά , αποκτήσει και την ..ειδικότητά του , άλλος κόλλαγε το χαρτί , άλλος έφτιαχνε το στεφάνι , για το στόμιο , από καλαμόβεργα , και έφτιαχνε και το σταυρό , από σύρμα , που θα κρέμαγαν το στουπί , άλλος πάλι φρόντιζε για το στουπί , να ‘ναι καλό και να ρουπώσει καλά στο πετρέλαιο , όλοι έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους για να πετύχει η κατασκευή .
Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η όλη διαδικασία γινόταν..μελετημένα ...επιστημονικά , παίρνανε και..μετεωρολογικό ..δελτίο απ'την ντόπια ...Ε.Μ.Υ , παππούδες , γιαγιάδες ή γονείς , για το τι καιρό θα κάνει , κι'έτσι ήταν όλα έτοιμα , είχαν μαζεμένα και τα..καύσιμα..υλικά , και γινόταν η μεταφορά του...σκάφους στον τόπο εκτόξευσής του , συνήθως γινόταν σε μέρη που υπήρχε κάποια μάντρα , γιατί έπρεπε κάτω να ‘ναι η φωτιά που ...γέμιζε το αερόστατο με το..προωθητικό..αέριο , το φούσκωνε έτσι λέγαμε τότε , και φρόντιζαν οι...μετεωρολόγοι το σημείο ΄...εκτόξευσης να είναι ..απάγγιο στο βοριά , τα παλιότερα χρόνια τουλάχιστον , απ'ότι μας λέει στην αφήγησή του ο αξέχαστος φίλος Αλέκος Κωστάκης : "πεδία εκτόξευσης ήταν η λάκκα του Ψαλλά , και τ'αλώνια του Σκούτα και του Ζώη , Κανάβεραλ και Μπαϊνκονούρ...να πούμε ! ", στα δικά μας χρόνια , η εκτόξευση γινόταν απ'την μάντρα τ'Άη Γιώργη , συνήθως , η από διάφορα σημεία άλλα , ανάλογα τη γειτονιά που το ‘χε φτιάξει .
Βέβαια οι συνθήκες που περιγράφει ο Αλέκος , κι'έτσι ήταν , ήταν...σχεδόν πολεμικές , ανάμεσα στους μαχαλάδες , και στη δικιά μας εποχή υπήρχε ανταγωνισμός ...σκληρός αλλά όχι όπως τότε , και πιστεύω πως σ'αυτό συνετέλεσε και η αλλαγή της όλης κοινωνικοπολιτικής δομής μεταπολεμικά , οι μαχαλάδες άρχισαν να..πλησιάζουν μεταξύ τους , αλλά ο ανταγωνισμός...ανταγωνισμός...
Όταν λοιπόν ήταν όλα στην...εντέλεια , καθοριζόταν η μέρα , η ώρα κι'ο τόπος ...αμολύματος και τα συνεργεία αφού έκαναν και τους τελευταίους..ελέγχους , ήταν έτοιμα για τη μεγάλη στιγμή....
Εδώ έχουμε ..ιδιωτική εκτόξευση , ο Μήτσος και Σάκης Ζέκιος , με τον Τάκη Πέτρου και τα παιδιά τους , “ αμολάνε “ αερόστατο , στη μάντρα κάτω απ’ τι Φαλιδαίϊκο .
Κι'έφτασε η μεγάλη μέρα , όλοι πανέτοιμοι για την μεγάλη στιγμή , ο καθένας στο πόστο του , ένας τελευταίος έλεγχος μη ξεχαστεί τίποτα , σφουγγάρι , πετρέλαιο , κλαριά , και φυσικά έλεγχος του αέρα , γιατί ανάλογα θα ‘πρεπε να επιλεγεί και η θέση..εκτόξευσης , κι'αφού όλα ήταν εν τάξει , άρχιζε η μεταφορά , με...ευλάβεια , του αερόστατου απ'το..αεροναυπηγείο στον τόπο εκτόξευσης ή μάλλον..αμολύματος , το Λιδορικιώτικο...Κανάβεραλ δηλαδή..
Με μεγάλη προσοχή , μη σκιστεί καμιά κόλλα , ξεκινούσε η πομπή , άλλοι κρατούσαν τ'αερόστατο κι'άλλοι κουβάλαγαν τα διάφορα συμπράγκαλα , ενώ οι συζητήσεις έδιναν κι'έπαιρναν και η αγωνία και το άγχος ...χτύπαγαν..κόκκινο . Θα...σηκωνόταν ; θα πήγαινε μακριά ; θα ξεπέρναγε τα άλλα ; κανένας δεν γνώριζε , κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει το αποτέλεσμα , γιατί δυστυχώς στις περιπτώσεις αυτές δεν γίνονταν..δοκιμές , μία κι'έξω που..λένε .
Όταν έφταναν στο καθορισμένο σημείο , όλοι αναλάμβαναν καθήκοντα , άναβαν τη φωτιά , συνήθως σε κάποια μάντρα , επάνω στην μάντρα ανέβαινε ο κουμανταδόρος που θα κράταγε από πάνω το αερόστατο και θα έδινε το σινιάλο να κρεμαστεί το αναμμένο στουπί , το στουπί που έπρεπε να ‘ναι καλά..ρουπωμένο στο πετρέλαιο , για να μπορεί να δώσει...προωθητική..δύναμη και να ανέβει ψηλά , αυτός η αυτοί που κράταγαν από πάνω , έπρεπε να ‘χουν το νου τους , ώστε την κατάλληλη στιγμή , όταν το αερόστατο θα ‘χε ..φουσκώσει καλά , να δώσει το σύνθημα να κρεμαστεί το στουπί και αμέσως ν'αφήσουν το αερόστατο ελεύθερο να πάρει το δρόμο του .
Από παλιότερη …εκτόξευση , πάλι απ’ τον Αη γιώργη .
Οι σκηνές που διαδραματίζονταν ήταν πραγματικά...μαγικές , συναρπαστικές , όλοι είχαν στρέψει την προσοχή τους στο αμόλυμα , κι'όλοι εύχονταν να πετύχει , να πάρει το αερόστατο σωστή πορεία , και να...χαθεί στον ουρανό , όλοι κάναν το σταυρό τους να πάνε όλα καλά , για να μπούνε και στο μάτι των...αντιπάλων , που φυσικά..παρακολουθούσαν τις εξελίξεις , ευχόμενοι να μην πετύχει η..εκτόξευση .
Όταν λοιπόν το αερόστατο άρχιζε να φουσκώνει , ο..θερμαστής έριχνε κλαριά στη φωτιά και περίμεναν το σήμα του αρχηγού για να κρεμάσουν το στουπί , όταν έμπαινε το στουπί κι'είχε φουσκώσει πια όσο χρειαζόταν , οι από πάνω άφηναν το αερόστατο , ενώ όλοι έβγαζαν κραυγές , φωνάζοντας πολλά και διάφορα , σπάζοντας έτσι και τη..σωρευμένη τους νευρικότητα ,τόσων ημερών , με το ..αμόλααααα... λοιπόν το αερόστατο άρχιζε να παίρνει , συνήθως , κανονική ανοδική πορεία κι'ανάλογα με τη θέση που έπαιρνε ανεβαίνοντας οι..ειδικοί μάντευαν το τι μέλλει...γενέσθαι , γιατί πολλές φορές είχε συμβεί ν'ανέβει λίγα μέτρα και να...συντριβεί λίγο πιο πέρα .
Απ’ τον Αη Γιώργη κι’ αυτή η…εκτόξευση …
Όταν λοιπόν ανέβαινε και όλα πήγαιναν κατ'ευχήν , άρχιζαν τα ...προγνωστικά , προς τα που θα πάει , πόσο μακριά θα πάει και εθεωρείτο μεγάλη επιτυχία να μπορέσει κάποιος να πάει πρώτος στο σημείο...προσγείωσης , να ‘ναι αυτός που θα το βρει , ήταν κάτι σαν ..τίτλος τιμής .
Μερικές όμως φορές όμως είχαμε και.. .παρατράγουδα , όταν τράβαγε μακριά και έπεφτε χωρίς να ‘ναι κάποιος εκεί , είχαμε μικροπυρκαγιές , γι'αυτό και το αμόλυμα γινόταν συνήθως τη χειμερινή περίοδο , και πάντα με μεγάλη..προσοχή και...περιφρούρηση .
Όπως βλέπετε η εκτόξευση πήγε καλά , το αερόστατο πήρε …ύψος , και όλοι παρακολουθούν προς τα που θα πάει για να πάνε να το πάρουν .
Όταν η ...επιχείρηση είχε επιτυχία , είχαμε τα απαραίτητα...πανηγύρια , και θριαμβευτική επιστροφή , ενώ όλοι κρατούσαν από μια ακρίτσα το περίφημο..αερόστατο , το οποίο , συνήθως , κατά την πτώση-προσγείωση καταστρεφόταν , και κρατιόταν σαν κειμήλιο..
Καλό σας βράδυ , να είστε όλοι καλά
www.lidoriki.com