ΙΣΤΟΡΙΑ 110 ΕΤΩΝ
Ναι, είναι γεγονός. Στην Αθήνα μπορείς να δεις τα πιο όμορφα κτίρια! Μάλιστα χωρίς κόπο και πεζοπορία, αφού όλα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε έναν χώρο.
Συγκεκριμένα, λίγο πριν από την ολοκλήρωση της καταγραφής όλων των κτιρίων που κτίστηκαν στην Αθήνα την περίοδο 1830-1940 και διατηρούνται σήμερα στα επτά Διαμερίσματα του Δήμου, το Κέντρο Επισκεπτών του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και η «Monumenta» παρουσιάζουν την έκθεση φωτογραφίας «Στην Αθήνα μπορείς να δεις τα πιο όμορφα κτίρια. Ενα πρόγραμμα καταγραφής κτιρίων της περιόδου 1830-1940». Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Κέντρο Επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ και θα διαρκέσει από αύριο έως τις 30 Σεπτεμβρίου.
Η έκθεση φωτογραφίας παρουσιάζει τη δουλειά που πραγματοποιήθηκε αυτά τα τρία χρόνια από τη «Μonumenta» με τη συνεργασία πολλών εθελοντών και φορέων της Αθήνας.
Οι φωτογραφίες των καταγραφέων παρουσιάζουν κτίρια δημόσια και ιδιωτικά, ποικίλων χρήσεων, διαφόρων αρχιτεκτονικών τύπων, αλλά και το ιστορικό και όλες τις πτυχές του προγράμματος καταγραφής, που έγινε σε πολλές περιπτώσεις κομμάτι της ζωής των γειτονιών της Αθήνας.
Για πρώτη φορά καταγράφεται και παρουσιάζεται το εύρος των τύπων των κτιρίων που ανεγέρθηκαν στην πρωτεύουσα σε διάστημα 110 ετών, αναδεικνύοντας τη μοναδική ομορφιά τους. Ανάμεσά τους το Ινστιτούτο Παστέρ, το 21ο Δημοτικό Σχολείο «Λέλα Καραγιάννη», η Ελληνική Εριουργία και το κτήμα Δρακοπούλου, η βίλα Κλωναρίδη και πολλά άλλα «στολίδια» της πόλης. Ελάχιστα έχουν διατηρηθεί χωρίς να αλλάξει η χρήση τους (Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ), κάποια υπάρχουν ανακαινισμένα, πολλά όμως ρημάζουν.
Τα τελευταία τρία χρόνια η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου «Μonumenta» πραγματοποιεί το πρόγραμμα «Καταγραφή και Ανάδειξη κτιρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα», με αποκλειστική δωρεά από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Μαρτυρίες
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Καταγραφή και ανάδειξη κτιρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα» καταγράφηκαν πάνω από 10.000 κτίρια και συγκεντρώθηκαν προφορικές μαρτυρίες και παλιές φωτογραφίες που αναδεικνύουν την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης, της αρχιτεκτονικής της ?αρχεία αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών ήρθαν για πρώτη φορά στο φως? αλλά και τη σπουδαιότητα της καταγραφής στην προστασία και τη διαχείριση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
Η έκθεση θα είναι καθημερινά ανοιχτή (πλην της Δευτέρας) από τις 10 π.μ. έως τις 9 μ.μ. Στα εγκαίνια (17 Σεπτεμβρίου και ώρα 6.30 μ.μ.) θα παρουσιαστούν το πρόγραμμα και τα αποτελέσματά του από την αρχαιολόγο και συντονίστρια της «Μonumenta», Ειρήνη Γρατσία. Επίσης, στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Καταγράφω ένα παλιό κτίριο, ανακαλύπτω την ιστορία του» το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου και ώρα 11.30.
To Iνστιτούτο
Στις αρχές του 1880, ο Πατρινός πολιτικός Αντώνιος Ρικάκης έκτισε τριώροφη παραδοσιακή κατοικία στη Β. Σοφίας σε κτήμα 20 στρεμμάτων, το οποίο αγόρασε από τη Μονή Πετράκη. Η θυγατέρα του Μαρία και ο σύζυγός της Γουσταύος Γκιολ πούλησαν (έναντι 500.000 γαλλικών φράγκων) το εξοχικό Ρικάκη το 1914 στον πολυδιάστατο Βασίλειο Ζαχάρωφ, ο οποίος το προσέφερε στο Ινστιτούτο Παστέρ. Το 1919 εγκρίνεται με Βασιλικό Διάταγμα η ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ ? Ιδρύματος Ζαχάρωφ. Το εγχείρημα χρηματοδοτείται κυρίως από τον Β. Ζαχάρωφ, όχι μόνο για την αγορά οικοπέδου και κτιρίων, αλλά και με επιχορήγηση για τη λειτουργία του Ινστιτούτου, μέχρι τον θάνατό του.
Η έπαυλη
Η έπαυλις (βίλα) της οικογένειας Κλωναρίδη που βρίσκεται στο πάρκο Φιξ-Κλωναρίδη, στη συμβολή των οδών Πατησίων και Καυταντζόγλου, φέρεται να έχει κατασκευαστεί κατά το διάστημα 1900-1902, ενώ κατ'άλλες πηγές προϋπήρχε από τα τέλη του 19ου αιώνα. Στην κάποτε κόκκινη έπαυλη, η οποία φέρεται να έχει σχεδιαστεί από τον διάσημο Ερνέστο Τσίλλερ, αρχιτεκτονικό δείγμα του ρεύματος του εκλεκτικισμού, με βασικά χαρακτηριστικά της τη συμμετρία, το επιβλητικό ύφος, την πολυχρωμία και τον πλούσιο, γλυπτό διάκοσμο, στεγάστηκε η οικογένεια του επιχειρηματία ζυθοποιού Ερρίκου Κλωναρίδη έως το 1977. Είχε χτιστεί δίπλα από το εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας Μ. και Ε. Κλωναρίδης, το οποίο πέρασε ύστερα από δυόμισι δεκαετίες λειτουργίας στα χέρια της οικογένειας Φιξ.
To εργοστάσιο
Το εργοστάσιο που στέγαζε την Ελληνική Εριουργία κτίστηκε το 1914. Το οικόπεδο βρίσκεται στην περιοχή Αλυσίδα, στο τέλος της Πατησίων. Το εργοστάσιο ξεκίνησε με το κτίριο της κλιμακωτής όψης που παραπέμπει σε μνημειακή αρχιτεκτονική. Αποτελούνταν από έξι πτέρυγες, που εξυπηρετούσαν όλες τις λειτουργίες. Περιελάμβαναν το μηχανοστάσιο, αίθουσα μηχανών για το πρώτο και το τελευταίο ξάσιμο, αίθουσα με κλωστικά μηχανήματα για το πρώτο κλώσιμο, διπλοστρεπτικές μηχανές «τέλειου κλωσίματος», τμήμα παρασκευής στημόνων, φινιριστήριο και αίθουσες γυναικείων και ανδρικών υφασμάτων. Με λίγα λόγια εκεί γινόταν η διαδικασία της κλώσης και της ύφανσης. Το κτίριο κάηκε ύστερα από σφοδρή πυρκαγιά που ξέσπασε το 1950.
Σχολείο με ιστορία
Η ιστορία του νεοκλασικού που στεγάζει στο 21ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών «Λέαλ Καραγιάννη» στην οδό Κύπρου 43 είναι μεγάλη. Σύμφωνα με τα συμβόλαια, τον Ιανουάριο του 1897 η Ερασμία Λιανοσταφίδα, ιδιοκτήτρια του κήπου όπου βρίσκεται το κτίριο, έγραψε με προικοσύμφωνο συμβόλαιο τον κήπο στον μέλλοντα σύζυγό της Γεώργιο Αντωνόπουλο, ταγματάρχη Πυροβολικού. Ο τελευταίος χώρισε τον κήπο σε οικόπεδα και πούλησε το οικόπεδο που βρίσκεται σήμερα το νεοκλασικό στον Κουνό δε Τζέρνοβιτζ, σταβλάρχη του βασιλιά. Το νεοκλασικό αλλάζει πολλούς ιδιοκτήτες και χρήσεις έως τον Νοέμβριο του 1978 που απαλλοτριώθηκε υπέρ του Σχολικού Ταμείου του «21ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών», ενώ με το ΦΕΚ/627/Β/10-9-84 χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
ΕΘΝΟΣ