Για να μαθουν φίλοι μου οι νεότεροι και φυσικά να..θυμηθούν οι παλιότεροι , την ιστορία εξέλιξης του χωριού μας , δημοσιεύουμε σήμερα , το ιστορικό της εγκατάστασης του ηλεκτρικού ρεύμαατος στο χωριό μας , που όπως θα δείτε δεν έγινε ααπο Λιδορικιώτη επιχειρηματια αλλά απο άλλον Δωριέα όμως .
Ακολούθως , δημοσιεύουμε και όλα τα..σχετικά "παραλειπόμενα "που είναι απαραίτητο να γνωρίζετε για να αποχτήσετε.."σφαιρική εικόνα και..άποψη ", δώστε πάντως λίγη προσοχή στο πως και στην περίπτωση αυτή "μπερδεύονταν "τα πολιτικο..κομματικά και δεν άφηναν , ως ..συνήθως ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΠΑΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ...
![]()
Λιδορίκι δεκαετία του '30 , το Κοινοτικο Συμβούλιο του χωριο΄τ μας , στην πρώτη επαφή με τον Γρανιτσιώτη Επιχειρηματία Παν.Αθαν. Καραλίβανο , που ενδιαφερόταν για να βάλει το ηλεκτρικο ρεύμα στο Λιδορίκι . Από αριστερά Ηλ.Κάγκαλος ( Βζωνολιάς ) Αλέκος Κάππος , Παν, Καραλίβανος , Κων. Πανάγος , Παν.Καλαπτσής και Γ.Ταμβάκης
![IMG_0005]( "IMG_0005")
![]()
To χωριό μας όπως ήταν προπολέμικά , το 1937 , όταν απόχτησε ηλεκτρικό ρεύμα .
Ακολούθως , δημοσιεύουμε και όλα τα..σχετικά "παραλειπόμενα "που είναι απαραίτητο να γνωρίζετε για να αποχτήσετε.."σφαιρική εικόνα και..άποψη ", δώστε πάντως λίγη προσοχή στο πως και στην περίπτωση αυτή "μπερδεύονταν "τα πολιτικο..κομματικά και δεν άφηναν , ως ..συνήθως ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΠΑΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ...
Λιδορίκι δεκαετία του '30 , το Κοινοτικο Συμβούλιο του χωριο΄τ μας , στην πρώτη επαφή με τον Γρανιτσιώτη Επιχειρηματία Παν.Αθαν. Καραλίβανο , που ενδιαφερόταν για να βάλει το ηλεκτρικο ρεύμα στο Λιδορίκι . Από αριστερά Ηλ.Κάγκαλος ( Βζωνολιάς ) Αλέκος Κάππος , Παν, Καραλίβανος , Κων. Πανάγος , Παν.Καλαπτσής και Γ.Ταμβάκης
ΕΤΣΙ ΓΙΑ ΝΑ...ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ...
Απ'το "ΛΙΔΩΡΙΚΙ " , αριθ.φύλλου 15 -Φεβρουαρίου 1983 , δανειζόμαστε μιά σχετική επιστολή -συνέντευξη του επιχειρηματία Αθηνών , Παν.Αθαν.Καραλίβανου , απ'τη Γρανίτσα που αναφέρεται στη..ανάμειξη του αδερφού του Ιωάννη , στην..ηλεκτροδότηση του χωριού μας , θα πρέπει δε να αναφέρουμε , εδώ , πως ο αείμνηστος Ιωάννης Αθαν .Καραλίβανος ήταν Διευθυντής της Α.Ε "ΡΑΠΤΕΜΠΟΡΙΚΗ " , Σταδίου 47 β , από το 1937 . Αλλά ας δούμε τι είπε ο ίδιος στο ΛΙΔΩΡΙΚΙ το 1983 :
"Το 1937 στο εμποροραφείο μου στη στοά Ορφανίδου , ήρθε το Κοινοτικό Συμβούλιο του Λιδωρικίου , γιά να συζητήσει με τον Λαβίδα , που είχε πρόθεση να κάνει τον ηλεκτροφωτισμό του Λιδωρικίου . Βλέποντας όμως , πως ο Λαβίδας δεν προωθούσε την υπόθεση τους είπα πως θα το φτιάξω εγώ .
Από τότε άρχισε μιά ιστορία που μου στοίχισε , όχι μόνο μιά περιουσία - γιά την εποχή εκείνη - αλλά και μιά συνεχή φασαρία , γιά να αντιμετωπίσω τον πόλεμο και τις μικρότητες των διαφόρων , που δεν περιορίστηκαν στο να μην εκτιμήσουν την προσφορά μου , αλλά μου έκαναν και συνεχείς επιθέσεις , όπως θα δούμε .
Όταν , λοιπόν , πήρα κατ'αρχήν την έγκριση να φτιάξω τον ηλεκτροφωτισμό , με αρμόδιο τον Διευθυντή του Υπουργείου κι'ένα δικηγόρο , πήγαμε στο Λιδωρίκι το Σεπτέμβριο του 1937 .
Αξέχαστος θα μείνει στη μνήμη μου , ο ενθουσιασμός των ντόπιων , όταν άκουσαν το νέο . Δεν υπήρχε άνθρωπος να μη μας καλέσει γιά να μας φιλοξενήσει και να μας εκφράσει τον ενθουσιασμό του γι'αυτή μας την απόφαση . Ο Μποβιάτσης , με το παρατσούκλι "μπόμης " , μας πήγε με το αυτοκίνητό του στο Χάνι του Καραπιστόλη , κι'εκεί μετά ένα γερό γλέντι , υπογράφτηκε το συμβόλαιο , αφού συνεδρίασε επί..τόπου το Κοινοτικό Συμβούλιο Λιδωρικίου . Χωρίς χρονοτριβή - παρ'όλες τις δυσκολίες στο να βρεθούν κολόνες , κτίριο , υλικά και τεχνίτες - και ύστερα από πολλούς κόπους , εγκαινιάσθηκε το έργο στις 27 Νοεμβρίου του 1937 κι ο μακαρίτης ο Λαχανοκάρδης , δημοσίευσε στον Ρουμελιώτη , τα εγκαίνια και το λόγο που έβγαλα .
Τότε άρχισαν τα βάσανά μου .
Πρώτα-πρώτα , η κατανάλωση του ρεύματος ήταν πολύ μικρή - περίπου 400 kw ! - αλλά είχα και το μύλο , και κατά κάποιο τρόπο έβγαιναν τα έξοδα . Ύστερα ήτανε και το άλλο : Οι κομματάρχες του τόπου ήθελαν ο καθένας να παρουσιάσει πως το έργο έγινε με ενέργειες του πολιτικού που υποστήριζε . Ο γιατρός Λαλαγιάννης με φορτωνόταν να πω πως το έκανε ο Χλωρός , του Λαικού Κόμματος , ο δε Σφέτσος ο Γιατρός , ότι το έφτιαξε ο Παπαιωάννου , πολιτευτής των Φιλελευθέρων . Εγώ δεν έλεγα γιά κανέναν , και έτσι μου κήρυξαν και οι δυό τον πόλεμο . Είναι σίγουρο , ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερος φάκελλος , στο αρμόδιο Υπουργείο , απ'αυτόν του ηλεκτροφωτισμού του Λιδωρικίου !
Και τούτο γιατί , φαίνεται , οι Λιδωρικιώτες , πέρα απ'όλα , εκ των υστέρων , δεν μπορούσαν να χωνέψουν πως ένας ..κεφές , ( έτσι μας έλεγαν τότε τους Γρανιτσιώτες και Γρανίτσα , το σημερινό Διακόπι ), που ξεκίνησε απ'το χωριό του 10 χρονών παιδί μ'ένα ζευγάρι παλιοτσάρουχα , από πάμπτωχη οικογένεια , και χωρίς καμιά μόρφωση από σχολείο , παρά μονάχα την τρίτη Δημοτικού , ήρθε στο χωριό τους , γιά να το ηλεκτροφωτίσει ! Αναφορές λοιπόν και κόντρα αναφορές στο υπουργείο , γιά διάφορες αιτίες .
Χαρακτηριστικά σημειώνω πως μακρυά από το κέντρο του Λιδωρικίου , ένα "κέντρο "συνέχεια έκανε αναφορά ότι έπεφταν τα "βολτ "του ηλεκτρικού και ότι έπρεπε να κηρυχθώ έκπτωτος !
Δεν θα ξεχάσω μιά φορά , στο Υπουργείο : Το συμβούλιο ηλεκτροφωτισμού συνεδρίαζε , και πήγα μόνος μου να τους εκθέσω τα γεγονότα καυ το δίκιο μου , ο δε ανηψιός του Βουλευτή Παπαιωάννου - που σκοτώθηκε πριν χρόνια , όταν το αεροπλάνο που ήταν μέσα , έπεσε στον Υμηττό - πήρε το θείο του στο τηλέφωνο γιά να του πει : "Μπάρμπα , ολομόναχος να αντιμετωπίσεις τον ανάδοχο στο Λιδωρίκι , γιατί εγώ δεν μπορώ να τον αντιμετωπίσω " . Άς είναι αιώνια η μνήμη αυτού του ανθρώπου .
Θα αναρωτιέστε τι απόγινε αυτή η επιχείρηση . Σας πληροφορώ 'ετσι γιά την ιστορία , πως ο πατέρας του εκδότη της εφημερίδας , ο λεβέντης μπάρμπα - Θύμιος , μετά το κάψιμο...μοίραζε τις κολώνες στους Λιδωρικιώτες - όσες είχαν απομείνει , γιατί τις άλλες τις πήραν οι Ιταλοί , να φτιάξουν την κατεστραμμένη γέφυρα του Στενού , γιά να περάσουν τα αυτοκίνητά τους - λέγοντας : Έχω άδεια από τον ξάδερφό μου να σας τις δώσω να φτιάξετε τα σπίτια σας....".
Την παραπάνω ιστορία την έγραψα , γιά να τονίσω πως ενώ είχε βρεθή ο άνθρωπος ο κατάλληλος , παιδεύτηκε όταν έκανε ότι δεν έκαναν οι άλλοι....Και να συστήσω να πάψη να κυριαρχή αυτή η τακτική ανάμεσά μας .
ΠΑΝΑΓ. ΑΘΑΝ. ΚΑΡΑΛΙΒΑΝΟΣ .
Πέρα όμως απ'τα περί την...ηλεκτροδότηση του Λιδορικιού αναφερόμενα , ο αείμνηστος Ι . Καραλίβανος , αναφέρει και κάποια πράγματα που αξίζει να τα διαβάσετε :
"Η επαρχία μας , χωρίς να σχετίσω τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία που δημιουργήθηκαν μετά την υποτιθέμενη αποπεράτωση των έργων του Μόρνου , περνάει μιά καμπή ιστορική που θα σημαδέψη την παραπέρα πορεία της . Γιατί με το περίφημο αυτό έργο , δημιουργήθηκαν κάποιες άλλες προοπτικές τουριστικής , θα έλεγα , αναπτύξεώς της , πο - γιά να επιτευχθεί -πρέπει να σταματήσει να μας κυβερνάει ο ωχαδερφισμός ο οποίος μας διακρίνει και να αντιμετωπίσουμε υπεύθυνα τα προβλήματα της Δωρίδος , όλοι μαζί , πέρα από τα προσωπικά και τις κομματικές τοποθετήσεις μας .
Θα πρέπει να σταματήσουν οι εγωισμοί , και να δούμε πάνω από τις ατομικές φιλοδοξίες και παρορμήσεις , τι χρειάζεται η περιοχή και ποιοί θάταν οι πιό κατάλληλοι άνθρωποι , γιά να βοηθήσουν να γίνουν αυτά που θεωρούνται απαραίτητα . Και γιά να μιλήσουμε την καινούργια οικονομολογική γλώσσα , απαιτείται κι'ένα οργανόγραμμα δηλ. τι χρειάζεται γιά να κάνουμε τον κόσμο νάρχεται στην επαρχία μας , μιά και τώρα έχουμε να του δείξουμε κάτι αξιόλογο και ακόμα , ποιοί άνθρωποι μπορούν να μας βοηθήσουν στο να κατορθωθή αυτό .
Και φυσικά , να τους βρούμε , να τους επιστρατεύσουμε , να παραδεχτούμε πως είναι πιό ικανοί από μας , πως , πως 'εχουν μεγαλύτερη εμβέλεια γνωριμιών από μας , και να ξεμπρατσωθούμε γιά να τραβήξουμε μπροστά .
Δεν νομίζω πως είμαι ο πιό κατάλληλος γιά να υποδείξω λεπτομέρειες ειδικές η γενικές γιά το τι πρέπει να γίνει και ποιοί θα κάνουν αυτό που χρειάζεται . Απλώς ρίχνω μιά ιδέα . Να φροντίσουμε π.χ. όλοι μας , με τις γνωριμίες που διαθέτουμε στα γνωστά μας γραφεία εκδρομών , να οργανώσουμε εκδρομές στην επαρχία μας , και ακόμα εκδρομικούς συλλόγους γιά το σκοπό αυτό .
Θα επιμείνω , όμως , πως πρέπει να ξεπεράσουμε μερικά τρωτά μας . Τελευταία , σ'ένα πετριωτικό μας σωματείο , έγινε ετήσια συνέλευση , με ημερησία διάταξη και εκλογές γιά την ανάδειξη Δ.Συμβουλίου .Και κατ'έθιμον , όπως γίνεται σ'όλες τις συνελεύσεις , εισπράττεται η συνδρομή και έτσι τακτοποιούνται ταμιακά τα μέλη , γιά νάχουν το δικαίωμα του εκλέγειν .
Μιά ομάδα , με σκοπό να απομονώσει , ωρισμένους , που νόμιζε πως θα τους κατεφήφιζαν , δεν δέχονταν την είσπραξη συνδρομών , με αποτέλεσμα , πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι , που μπορούσαν να βοηθήσουν θετικά το σύλλογο , έφυγαν , και φυσικά δεν θα ξαναπατήσουν στο Σύλλογο . Έτσι παρουσιάζεται το φαινόμενο , ενώ η Επαρχία μας αριθμεί μιά σειρά αξιολόγων ανθρώπων , ( επιστημόνων , επιχειρηματιών , κρατικών λειτουργών κλπ. ) , να τους αγνιούμε και να μας αγνοούν , γιατί δεν φροντισαμε να τους πλησιάσουμε ".
Ακτινο..σκόπος ο αφηγούμενος , αδέρφια , με λίγα λόγια , εμμέσως πλην ..σαφώς , δίνει , με ακρίβεια..μαγνητικής ..τομογραφίας , την πραγματική εικόνα που επικρατεί σε , μερικούς τουλάχιστον , Συλλόγους μας , πως..κερδίζονται οι..εκλογές , ποιοί..επιπλέουν , και..λόγω ..βαρύτητος , πως διαχειρίζονται τους συλλόγους μας απίθανοι ..άνθρωποι , γιατί τίποτα δεν πάει..μπροστά και φυσικά γιατί...λακάνε οι άνθρωποι που μπορούν να προσφέρουν , αποτέλεσμα όλων αυτών ; η ..συρρίκνωση των Συλλόγων και η , εν..τέλει , μετατροπή τους σε...μικροπαρεούλες ομοειδών ανθρώπων , αυστηρά ..επιλεγμένων με την..Πεισιστράτειο...μέθοδο , σημειώστε ότι αυτά ελέχθησαν προ 55ετίας , και η εποχή που τα είπε αυτά , είναι..σημαδιακή , αδέρφια , είναι και η..αρχή του κατήφορου του δικού μας Συλλόγου...εμείς γι'αλλού κινήσαμε , γι'αλλού , κι'αλλού η ζωή μας πάει , λέει ένα όμορφο τραγουδάκι , τα είπε όλα , ο αφηγητής , ...όλα και..πεντακάθαρα...
AΠ’ ΤΟ ..ΛΥΧΝΑΡΙ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ
Ο Παναγιώτης Παλαιολόγος , ύπάλληλος της ΔΕΗ πλέον , όταν αυτή επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα και φυσικά και στο χωριό μας .
Σήμερα , δημοσιεύσαμε το ιστορικό της ηλεκτροδότησης του χωριού μας , απ'τον Γρανιτσιώτη , οραματιστή - επιχειρηματία , Γιάννη Καραλίβανο , και όλα όσα επακολούθησαν , ευχάριστα η δυσάρεστα .
Τις λεπτομέρειες , όμως , το παρασκήνιο και την..καθημερινότητα της όλης..διαδικασίας θα τις δούμε σήμερα , μέσα απο μια λεπτομερέστατη περιγραφή του αξέχαστου Αλέκου Κωστάκη . Απολαύστε τη :
"Αξίζουν πράγματι πολλά συγχαρητήρια στο σκαπανέα κι'οραματιστή Γιάννη Καραλίβανο και δυο φορές ακόμα γιατί ήταν απόφοιτος της Γ'Δημοτικού , όπως ο ίδιος λέει . Θα 'ταν όμως άδικο αν δεν τονίζαμε και την προσφορά της Πειραιώτικης οικογένειας Ιωάννου Σταράκη , που κρατούσε την καταγωγή της από το Γαλαξίδι . Ο μεγαλύτερος γιός , ο Θανάσης , ήταν συνεταίρος του Καραλίβανου , ενώ ο Βαγγέλης ήταν ηλεκτρολόγος κι'είχε αναλάβει το χειρισμό της γεννήτριας , την τοποθέτηση των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων στα σπίτια και την κατασκευή του Κοινοτικού δικτύου, ενός δικτύου τεχνικότατου και ωραιότατου , που δεν είχε να ζηλέψει τίποτα κι'από αυτό της Αθήνας . Ο Βαγγέλης ακόμα χρημάτισε και Υπαρχηγός στην προσκοπική ομάδα του χωριού .
Η μηχανή ήταν Γερμανική HATZ , 16 μόλις , ίππων , πετρελαιοκίνητη και έπαιρνε μπροστά με ανάφλεξη κομματιού στυπόχαρτου και μανιβέλα . Την εγκατέστησαν δε , στο παλιό κτίριο του καμένου αλευρόμυλου του Γ.Κλώσσα , παρα τις αντιρρήσεις του Ι.Κατσώνη , που τον ενοχλούσε , καθώς ήταν και φυσικό , ο θόρυβός της , ιδίως τη νύχτα .
Θυμάμαι όταν την πρωτόβαλαν σε δοκιμαστική λειτουργία κάποιο απόγευμα . Ήταν εκεί παρόν όλο το Σταρακέικο . Ο βιβλικός γέρο- Σταράκης , η γλυκύτατη και πανάξια γριά του , που ήταν και καλή ερασιτέχνις ζωγράφος , ο γιός του ο Βασίλης με την Γαλλίδα γυναίκα του Ντενίζ κι'ο μικρότερος γιός Νίκος .( Ό Βασίλης Σταράκης , αργότερα , βρήκε ηρωικό θάνατο σαν αξιωματικός υποβρυχίου στον Ελληνο- Ιταλικό κι Πατρίδα , τιμώντας την ηρωική του θυσία , έδωσε τ'όνομά του σ'ένα πολεμικό σκάφος του στόλου μας . Ο γιός του δε , ο Ζαν Σταράκης , είναι ο γνωστός Ελληνογάλλος αντιστασιακός δημοσιογράφος ).
Διάβαζε τις οδηγίες στα Γαλλικά η Ντενίζ και τους καθοδηγούσε κι'όταν η μηχανή πήρε μπροστά , όλοι ξέσπασαν σε ζητοκραυγές , ενώ η γριά Σταράκαινα κι η κόρη της Βαλσάμω , κερνούσαν συγκινημένες όλο τον κόσμο .
Και το κοσμογονικό εκείνο βράδυ της 27.11.1937 , που το Λιωρίκι , έπλεε στο φως , άνοιγε μια καινούρια σελίδα προόδου για το μικρό χωριό μας κι 'έσβηνε το παρελθόν . Αποστρατεύονταν ο Μαλάμος κι ο Σιουκαρόγιαννος , που τις ασέληνες νύχτες άναβαν τα κοινοτικά κλεφτοφάναρα στα σοκάκια για καμιά δυο ώρες και τα οποία , μόλις και μετά βίας , έφεγγαν τα 5-10 μέτρα πιο πέρα απ'την κολόνα τους .
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ , ότι στον ηλεκτροφωτισμό μας είχε προλάβει η Πενταγιού . Ο μυλωνάς Παπαγεωργίου είχε προσαρμόσει στο νερόμυλό του μια μικρή γεννήτρια , που έδινε ρεύμα σε καμιά δεκαριά σπίτια . Μ'ένα σύρμα είχε δεμένη την "Παλουκωτή "του βαγενιού απ'το σπίτι του . Κι'όταν ερχόταν δώδεκα το βράδυ , τράβαγε το σύρμα , έπεφτε η παλουκωτή , το νερό του βαγενιού χωριζόταν στα δύο , η γεννήτρια δεν γύριζε και σταματούσε έτσι το φως . Οι Πενταγιώτες πλήρωναν πέντε - έξι οκάδες καλαμπόκι το χρόνο , για έξοδα και φθορές της γεννήτριας . Βέβαια ο φωτισμός ήταν υποτυπώδης και μικρής αποδόσεως και όχι γενικός , ούτε κοινοτικός .
Το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί και για το φωτισμό που είχε ο Κλώσσας στη μηχανή του , πριν καεί ο μύλος του και για το φωτισμό του μώλου της Ερατεινής , που γινόταν από το Υ.Ε.Ν .
To χωριό μας όπως ήταν προπολέμικά , το 1937 , όταν απόχτησε ηλεκτρικό ρεύμα . Εμείς στο Λιδωρίκι είχαμε φως από τις 5 το απόγευμα ως τις 12 το χειμώνα κι'απ'τις 7 - 12 το καλοκαίρι . Το χειμώνα , που σηκώνονταν νωρίς το πρωί ο κόσμος για τις δουλειές του , άναβε και κατά τα χαράματα μια ώρα . Φυσικά , δεν γινόταν μεγάλη κατανάλωση , όπως λέει κι'ο κ. Καραλίβανος , και πως να γίνει , αφού εκείνο τον καιρό , οι ηλεκτροβόρες συσκευές , σόμπες , θερμοσίφωνα , κουζίνες , ψυγεία κλπ , είτε ήταν άγνωστα , είτε ήταν απλησίαστα απ'τον πολύ κόσμο ; Αμφιβάλλω αν πέντε δέκα χωριανοί μας είχαν τη δυνατότητα να πάρουν τότε , τέτοια πράγματα . Έπειτα ρεύμα την ημέρα δεν υπήρχε , γι'αυτό μόνο λίγα σίδερα και καμιά σομπούλα έμπαιναν σε λειτουργία το βραδάκι κι'αυτά αριά και που . Αφήνω που και η μικρή δυναμικότητα της μηχανής δεν πολυσήκωνε τέτοια και , πολλές φορές , ιδίως τις σκοτεινές νύχτες , που άναβαν κι όλα τα κοινοτικά . Στην πανσέληνο όμως , δούλευε ρολόι , έχοντας την Εκάτη σύμμαχό της !
Φυσικά δε γίνεται λόγος γιά ραδιόφωνα , γιατί , ίσαμε το 1940 , μόνο 8 , όλα κι'όλα , είχε το χωριό μας , αν δεν κάνω λάθος . Πρωτόφερε ένα "Ατγώτερ Κεντ "το 1935 ο Μήτσος ο Καντζιός κι'ύστερα ο Κ.Ευσταθίου , ο Γ.Ν. Πέτρου , ό Ζουμάς , ο Λούης , οι καφετζήδες αδελφοί Ταμβάκη , Ν.Παπαδόπουλος κι'ο Γ.Μανουδάκης , που ήταν μπαταρίας και ρεύματος , όλα κι'έκαιγαν ελάχιστο ρεύμα .
Πολλοί όμως Λιδορικιώτες , τότε , δεν έβαλλαν ρεύμα στα σπίτια τους είτε γιατί δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα - οι περισσότεροι - είτε γιατί το φοβόντουσαν ( ηλεκτροπληξίες , πυρκαγιές ) κι αυτό μη φανεί σήμερα παράξενο , γιατί και τα σπίτια ήταν παλιά κι ο κόσμος δεν ήταν εξοικειωμένος μ'αυτό .
Πρώτη εγκατάσταση παροχής ρεύματος έγινε στο σπίτι του Αλέκου Κάππου , από τον Βαγγέλη Σταράκη . Εκεί μάλιστα πήρε το βάπτισμα του πυρός στη ηλεκτρολογία κι ο Παναγιώτης Παλαιολόγος . Το κάθε φως κόστιζε 250 δραχμές κι οι Σταράκηδες τό 'χαν μονοπώλιο , ώσπου ήρθε από την Αθήνα ο Γρανιτσιώτης , την καταγωγή , Κώστας Γιωργούτσος η "παλιαδερφός "με 75 μόνο δραχμές , αλλά τον απορρόφησαν οι Σταράκηδες κι έκαναν κοινοπραξία .
( Ο Γιωργούτσος , υπηρέτησε , αργότερα , στην Αεράμυνα Λιδωρικίου , την ΑΑ 69 Δ , η οποία υπαγόταν στη Γραβιά , υπό τον Ταγματάρχη Τσακμακίδη , συστήθηκε το χειμώνα του 1939 κι'είχε την έδρα της στο Ταχυδρομέιο , όπου σήμερα η αυλή της ταβέρνας του Γ . Κουτσούμπα . Είχε επικεφαλής το Δεκανέα Βασίλη Κουλόπουλο και αόπλους στρατιώτες - όλους βοηθητικούς - τον Κ.Μαργέλλο ( Ελλάδα ) , Β. Κασίδη , Ν.Γ.Κάγκαλο , Τσιτούρα ( Λεύκα ) , Μπούτσικο ( Κονιάκο ) , Καρφή ( Δάφνο ) , Σιδηρόπουλο και Τριανταφύλλου ( Καρούτες ) , και Κοκμοτό ( Αμυγδαλιά ) . Αυτοί , μόλις έβλεπαν , στη χάση και στη φέξη , να περνάει κανένα αεροπλάνο , έδιναν αμέσως τηλεφωνικό σήμα στη Γραβιά , κόβοντας όλες τις άλλες γραμμές .
Κι όταν τηλεφωνούσε ο Ελλάδας , έλεγες , ακούγοντας τις φωνάρες του , πως τουλάχιστον χίλια Στούκας της Λουφτβάφε πλάκωσαν στον ουρανό μας . Τον τύπο των αεροπλάνων τον ξεχώριζαν χάρη σε ένα βιβλίο του Στρατού , που είχε τα σχήματα όλων των αεροπλάνων , δικών μας , Αγγλικών , Γερμανικών και Ιταλικών . Αυτοί , με στρατιωτικές διόπτρες Τσάις , καθόριζαν τον τύπο , το ύψος που πετούσε και πόσα ήταν τα αεροπλάνα κι'έδιναν συνθηματικό τηλεφώνημα ) .
Ας γυρίσουμε όμως πάλι στα του..ηλεκτροφωτισμού του χωριού μας .
Όπως μου έλεγε ο Βαγγέλης Σταράκης , με τον οποίο πηγαίναμε μαζί στη Β΄τάξη του Γυμνασίου - παρά τα 10 χρόνια που μας χώριζαν - η μηχανή ξεχρεώθηκε τον πρώτο κιόλας χρόνο , μόνο από τις εγκαταστάσεις των σπιτιών . Επομένως δεν είχαν παθητικό , εξάλλου είχε και τα έσοδα του αλευρόμυλου , δεν λέω πως κέρδισαν πολλά , αλλά δεν ζημίωσαν .
Μια και αναφέραμε όμως το μύλο , θυμάμαι και το παρακάτω επεισόδιο , που , παραλίγο να 'χε άσχημη κατάληξη .
Ο Κλωσσογιώργος , σαν παλιός μυλωνάς , έδειχνε στο μυλωνά των Σταράκηδων , Γ.Νιανιάρα η Πασαντάγια , τον τρόπο λειτουργίας του μύλου . Όταν έπεσε το πρώτο αλεύρι , ο Κλώσσας πήρε λίγο στην παλάμη του , το 'φερε στη μύτη του κι είπε πως , τάχα , μύριζε πετρέλαιο . Το 'φερε κατόπιν στη μύτη του Νιανιάρα και του 'πε να το μυρίσει κι'αυτός , για να δει αν συμβαίνει κάτι τέτοιο . Ο Νιανιάρας έσκυψε απονήρευτος να το μυρίσει , αλλ'εκείνη τη στιγμή ο Κλώσσας του το 'φερε στη μούρη και τον πασάλειψε . Κόντεψαν να σφαχτούν , μπήκαν , όμως , στη μέση ο Βαγγέλης κι'ο Σουρμελοτάσιος και τους ησύχασαν .
Στο συνεργείο τοποθέτησης του δικτύου δούλεψαν , μαζί με το Βαγγέλη , ο Η.Κάγκαλος ( Κ’φολιάς ) , ο Καψαλοσπύρος , κι ο Κ. Πλιάνος , οι δυο αυτοί , τρέλαναν το Βαγγέλη , μιλώντας μια δική τους φτιαχτή διάλεκτο ( βάζοντας αντίστροφα τις συλλαβές των λέξεων )κι εκείνος νόμισε πως μιλούσαν στο Λιδωρίκι αρβανίτικα !! Κι ήταν τόσο καλό παιδί ο Βαγγέλης , τίμιος κι ευσυνείδητος , ήταν υπαρχηγός στους προσκόπους , μ'αρχηγό τον καθηγητή Θεολόγο Χρήστο Νικολόπουλο . Ήταν τριαντάρης σχεδόν και την ημέρα που δεν είχε δουλειά στη μηχανή ερχόταν στο Γυμνάσιο να συμπληρώσει τις σπουδές του .
Τον βοηθούσαν οι καθηγητές κι οι συμμαθητές του , όσο γινόταν . Με την κήρυξη του πολέμου , επιστρατεύτηκε και δεν ξαναφάνηκε στο χωριό μας . Πρόπερσι έμαθα πως τον έφαγε κι'αυτόν η "καταραμένη "αρρώστια , Θεός σχωρέσ'τον , γιατί αγάπησε το Λιδωρίκι κι ήταν σωστός άνθρωπός .
Τώρα έρχομαι στο θέμα , που έχει σχέση με τους πολιτικούς του τόπου μας : τους μακαρίτες Θεμιστοκλή Παπαιωάννου και Αθανάσιο Λαλαγιάννη . Εγώ πιστεύω πως κι οι δυο τους δεν ήταν δυνατόν να φέρουν προσκόμματα κι εμπόδια στον Καραλίβανο , έστω κι αν ακόμα το 'θελαν , και εξηγούμαι :
Εκείνο τον καιρό - επί 4ης Αυγούστου - δεν τους περνούσε και δεν είχαν καμιά απολύτως δύναμη . Το καθεστώς εκείνης της εποχής , τους είχε αλφαδιάσει και δεν τους λογάριαζε κι ο άνθρωπος που είχε δύναμη τότε στη Δωρίδα ήταν μόνον ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Παν . Ζούκος . Οι δυο απόμαχοι Λιδορικιώτες πολιτικοί , τώρα ήταν ανήμποροι για κάθε αντίδραση . Κάτω απ'τον πλάτανο της Βαθιάς μάλιστα δώσανε τα χέρια και φιλήθηκαν , που είχαν να μιλήσουν σαράντα - ναι σαράντα - ολόκληρα χρόνια οι δυό τους , επομένως , ποιά αντίδραση να προβάλουν ;
Όπως μου έλεγε ο Βαγγέλης Σταράκης , με τον οποίο πηγαίναμε μαζί στη Β΄τάξη του Γυμνασίου - παρά τα 10 χρόνια που μας χώριζαν - η μηχανή ξεχρεώθηκε τον πρώτο κιόλας χρόνο , μόνο από τις εγκαταστάσεις των σπιτιών . Επομένως δεν είχαν παθητικό , εξάλλου είχε και τα έσοδα του αλευρόμυλου , δεν λέω πως κέρδισαν πολλά , αλλά δεν ζημίωσαν .
Μια και αναφέραμε όμως το μύλο , θυμάμαι και το παρακάτω επεισόδιο , που , παραλίγο να 'χε άσχημη κατάληξη .
Ο Κλωσσογιώργος , σαν παλιός μυλωνάς , έδειχνε στο μυλωνά των Σταράκηδων , Γ.Νιανιάρα η Πασαντάγια , τον τρόπο λειτουργίας του μύλου . Όταν έπεσε το πρώτο αλεύρι , ο Κλώσσας πήρε λίγο στην παλάμη του , το 'φερε στη μύτη του κι είπε πως , τάχα , μύριζε πετρέλαιο . Το 'φερε κατόπιν στη μύτη του Νιανιάρα και του 'πε να το μυρίσει κι'αυτός , για να δει αν συμβαίνει κάτι τέτοιο . Ο Νιανιάρας έσκυψε απονήρευτος να το μυρίσει , αλλ'εκείνη τη στιγμή ο Κλώσσας του το 'φερε στη μούρη και τον πασάλειψε . Κόντεψαν να σφαχτούν , μπήκαν , όμως , στη μέση ο Βαγγέλης κι'ο Σουρμελοτάσιος και τους ησύχασαν .
Στο συνεργείο τοποθέτησης του δικτύου δούλεψαν , μαζί με το Βαγγέλη , ο Η.Κάγκαλος ( Κ’φολιάς ) , ο Καψαλοσπύρος , κι ο Κ. Πλιάνος , οι δυο αυτοί , τρέλαναν το Βαγγέλη , μιλώντας μια δική τους φτιαχτή διάλεκτο ( βάζοντας αντίστροφα τις συλλαβές των λέξεων )κι εκείνος νόμισε πως μιλούσαν στο Λιδωρίκι αρβανίτικα !! Κι ήταν τόσο καλό παιδί ο Βαγγέλης , τίμιος κι ευσυνείδητος , ήταν υπαρχηγός στους προσκόπους , μ'αρχηγό τον καθηγητή Θεολόγο Χρήστο Νικολόπουλο . Ήταν τριαντάρης σχεδόν και την ημέρα που δεν είχε δουλειά στη μηχανή ερχόταν στο Γυμνάσιο να συμπληρώσει τις σπουδές του .
Τον βοηθούσαν οι καθηγητές κι οι συμμαθητές του , όσο γινόταν . Με την κήρυξη του πολέμου , επιστρατεύτηκε και δεν ξαναφάνηκε στο χωριό μας . Πρόπερσι έμαθα πως τον έφαγε κι'αυτόν η "καταραμένη "αρρώστια , Θεός σχωρέσ'τον , γιατί αγάπησε το Λιδωρίκι κι ήταν σωστός άνθρωπός .
Τώρα έρχομαι στο θέμα , που έχει σχέση με τους πολιτικούς του τόπου μας : τους μακαρίτες Θεμιστοκλή Παπαιωάννου και Αθανάσιο Λαλαγιάννη . Εγώ πιστεύω πως κι οι δυο τους δεν ήταν δυνατόν να φέρουν προσκόμματα κι εμπόδια στον Καραλίβανο , έστω κι αν ακόμα το 'θελαν , και εξηγούμαι :
Εκείνο τον καιρό - επί 4ης Αυγούστου - δεν τους περνούσε και δεν είχαν καμιά απολύτως δύναμη . Το καθεστώς εκείνης της εποχής , τους είχε αλφαδιάσει και δεν τους λογάριαζε κι ο άνθρωπος που είχε δύναμη τότε στη Δωρίδα ήταν μόνον ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Παν . Ζούκος . Οι δυο απόμαχοι Λιδορικιώτες πολιτικοί , τώρα ήταν ανήμποροι για κάθε αντίδραση . Κάτω απ'τον πλάτανο της Βαθιάς μάλιστα δώσανε τα χέρια και φιλήθηκαν , που είχαν να μιλήσουν σαράντα - ναι σαράντα - ολόκληρα χρόνια οι δυό τους , επομένως , ποιά αντίδραση να προβάλουν ;
Τελειώνοντας θα ‘θελα να πω πως σαν κηρύχτηκε ο πόλεμος , κι ήρθε η κατοχή , η μηχανή σταμάτησε να λειτουργεί . Ήταν πια νεκρό κεφάλαιο . Ήρθαν κάποιοι πολίτες με Γερμανούς στρατιώτες και την πήραν , για που , όμως ; Άγνωστο παραμένει κι'αδιευκρίνιστο . Πουλήθηκε ; επιτάχθηκε ; Και γιατί δεν πήραν κι από άλλα μέρη μηχανές ; Πολλά ειπώθηκαν τότε , γύρω απ'αυτό το θέμα , αλλά δεν γίνονται πιστευτά .
Πάντως έμειναν οι..κολόνες , αλλά κι αυτές δεν είχαν καλύτερη τύχη , γιατί τις έφαγε το "Στενό ". Θα περνούσε η Ιταλική τεθωρακισμένη Μεραρχία "Μπρένερο "κι ο Άγγλος αξιωματικός , ο πασίγνωστος Τζεφ , ειδοποίησε τους Ιταλούς στο Λιδωρίκι πως θ'ανατίναζε τη γέφυρα , και πως την ανατίναξη την κάνουν Άγγλοι κι όχι Έλληνες - ώστε να μη προβούν οι Ιταλοί σε αντίποινα - κι ένα βράδυ την τίναξε στον αέρα , μαζί μ'αυτή της Ρέρεσης . Άδικα , όμως , πήγαν τα γεφύρια , ιδίως το κομψοτέχνημα , το θαυμάσιο εκείνο επίτευγμα της Ελληνικής γεφυροποιίας , το γεφύρι του Στενού , με την πρωτοπόρα , για κείνη την εποχή , αριστουργηματική κατασκευή του , που σε γοήτευε με την ελαφράδα του , καθώς τα δυο του τόξα στηρίζονταν μονάχα πάνω σε δυο μπουλόνια .
Κρίμα όμως που χάθηκε , γιατί οι Γερμαναράδες , την άλλη κιόλας μέρα πέρασαν , πιάσανε και κόψανε όλες τις θεόρατες λεύκες και τα πανύψηλα κυπαρίσσια από τα Χάνια και το Βελούχι κι 'ύστερα τις κολόνες από το Λιδωρίκι . Τα ρίξανε κατόπιν όλα στην κοίτη του ποταμού , έκαναν ένα υποτυπώδες πέρασμα και τράβηξαν το δρόμο τους !
Αυτά , λοιπόν , τα..λίγα για τον ηλεκτροφωτισμό του χωριού μας , για μένα ο Γιάννης Καραλίβανος υπήρξε ένας οραματιστής και σκαπανέας της προόδου . Ήταν ένα φωτεινό μυαλό και μακάρι η Επαρχία μας να 'χε δυο τρεις ακόμα σαν κι αυτόν η τον Παν .Μποβιάτση ( Γύφτο ) , τον πρωτοπόρο της συγκοινωνίας , που , καίτοι , αγράμματοι , προτρέχανε του καιρού τους και διαβλέπανε την πρόοδο κι οραματίζονταν ένα καλύτερο μέλλον για τον τόπο μας .
Τέτοιους ανθρώπους πρέπει πάντα να τους τιμάμε και ν'αναγνωρίζουμε το έργο τους . Τίποτε δεν θα κόστιζε να δίναμε τ'όνομά τους σ'ένα δρόμο , σε μια πλατεία στα χωριά μας , σαν μια ελάχιστη αναγνώριση του έργου τους και της προσφοράς τους στον τόπο . Καραλίβανος , Μποβιάτσης και Γιάννης Λαβίδας , είναι ξεχωριστά ονόματα και θα μείνουν στη μνήμη μας .
Υ.Γ. Στους πρωτοπόρους οραματιστές της "γούρνας "μας , θα 'θελα ν'αναφέρω , όσο κι αν αυτό φανεί παράξενο , και τον Κ.Ν.Μπούγαλη , απ'το Παραδείσι . Αυτός , όταν οι άλλοι γεωργοί της Ελλάδος καλλιεργούσαν όπως κι οι συνάδελφοί τους , της εποχής του Ησιόδου , βάλθηκε να δημιουργήσει στο Παραδείσι πρωτοποριακό αγρόκτημα , με μοντέρνα μαγκανοπήγαδα , αντλίες νερού , εκκολαπτικές μηχανές , σούστες , κάρα , μηχανάροτρα , πτηνοτροφεία κλπ . Ένα όμως , δεν υπολόγισε και γι αυτό , άλλωστε απότυχε . Δεν υπολόγισε την έλλειψη του μεγάλου αστικού κέντρου , που θ'απορροφούσε τα προϊόντα του . Ποιός θ'αγόραζε τ'αυγά , τα κοτόπουλα και τα λαχανικά του ; Οι Μαυριαννιώτες ; η οι Στρουζιώτες ; Πάντως , ήταν κι'αυτός άνθρωπός με προοδευτικό μυαλό κι αν ζούσε σήμερα θα 'ταν μέγας και τρανός " .
Αυτή ήταν η περιγραφή της..ηλεκτροδότησης του Λιδορικιού από τον Καφτανιαλέκο , που επί πλέον μας έδωσε κι'ένα σωρό άλλες , πολύ χρήσιμες , πληροφορίες , όλα δηλαδή τα..παραλειπόμενα της εποχής και της ηλεκτροδότησης .
Καλή σας μέρα και καλο Σαββατοκύριακο , να περνάτε όλοι καλά
www.lidoriki.com